Θα ήθελα να πω κάτι που ίσως φανεί παράδοξο:
Το Νοέμβρη του '73, ήμουν μαθητής στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Ωστόσο, μπορώ να θυμάμαι κάποια πράγματα. Θυμάμαι φυσικά, το ότι την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, πήγαμε σχολείο και μας έστειλαν στα σπίτια μας. Όλα τα σχολεία κλειστά. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη. Το Σάββατο στις 17/11, είχαμε την καθολική απαγόρευση της κυκλοφορίας. Ακούγεται απλό - αλλά, για στοχαστείτε για λίγο, μία ολόκληρη πόλη και να μην κυκλοφορεί ούτε ψυχή οπουδήποτε. Βέβαια, φοβισμένοι πίσω από τα παράθυρα, βλέπαμε τις πεζές περιπολίες των αστυφυλάκων (κι εγώ μένω Πειραιά, όχι Αθήνα).
Τέλος πάντων, άλλο ήθελα να καταθέσω. Τις μέρες της εξέγερσης, ο κόσμος πράγματι είχε παγώσει. Αυτό το θυμάμαι καλά. Εμείς τα πιτσιρίκια στις γειτονιές, μαζευόμασταν και εξιστορούσαμε ό,τι ακούγαμε από τους μεγάλους στα σπίτια μας. Λοιπόν, πιστέψτε με, περιέργως αυτά που ακούγαμε και διηγούμαστε με δέος και τρόμο, ήταν πολύ χειρότερα από αυτά που συνέβαιναν. Δηλαδή, πιστεύαμε ότι στο Πολυτεχνείο γίνεται σφαγή ότι το αίμα κυλάει ποτάμι.
Χρόνια αργότερα, προσπαθούσα να εξηγήσω πώς και γιατί είχαμε εκείνη την ζοφερή εικόνα. Οι γονείς μας δεν ήταν κατ΄ανάγκη, αριστεροί για να μεγαλοποιούν τα γεγονότα, ώστε να ηρωοποιήσουν την εξέγερση. Άλλωστε, η όποια ηρωοποίηση έρχεται πάντα μετά το τέλος των γεγονότων.
Έχω καταλήξει σε δύο συμπεράσματα:
1. Η ίδια η χούντα άφηνε να διαρρεύσει υπογείως, η φήμη της άγριας και χωρίς έλεος, καταστολής για να αποτρέψει τον κόσμο από το να κατέβει στους δρόμους. Απλή, δοκιμασμένη τρομοκρατία, δηλαδή. Εδώ όμως υπάρχει μία αντίφαση. Η χούντα ποτέ δεν ήθελε να δείχνει δημόσια και ανοιχτά, το σκληρό της πρόσωπο. Ποιος διέρρεε λοιπόν τις εικόνες της ανηλεούς σφαγής;
2. Οι δικοί μας γονείς είχαν εικόνες από τον Εμφύλιο. Πολλά παιδιά της εποχής εκείνης θυμούνται με χειρότερες εικόνες τον Εμφύλιο από την ίδια την Κατοχή. Το Πολυτεχνείο ξύπνησε στους γονείς μας την ανησυχία εκείνων των αιματοβαμμένων σκηνικών του Εμφυλίου. Γι΄αυτό ανέφερα ότι ο κόσμος είχε κυριολεκτικά, παγώσει.
Μην υποτιμάτε λοιπόν το ιστορικό μέγεθος των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Εκείνες τις ημέρες, πραγματικά, ήταν όλοι με κομμένη την ανάσα, ανεξαρτήτως κόμματος ή οτιδήποτε.
Και αυτό, έστω κι αν ήμουν παιδί, δεν μπορώ να το ξεχάσω.
Για κάποιο λόγο που είναι δύσκολο να περιγράψω με λόγια, ανεξάρτητα από πολιτική βούληση, καταλάβαινες ότι εκείνες οι ημέρες άλλαζαν την Ιστορία. Το ίδιο συναίσθημα ακριβώς, ένιωσα πάλι ως παιδί, το καλοκαίρι του '74, με την εισβολή στην Κύπρο. Έστω, για λίγες ημέρες, ένιωσα τι σημαίνει ο φόβος και ο πανικός του Πολέμου που σου χτυπάει την πόρτα.
