Άχρηστες αλλά ενδιαφέρουσες πληροφορίες!

Η Επιστροφή του Βασιλιά: τα ερωτηματικά
http://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/images/support/09/Tolkien/art09_1.jpg[/img[/URL]]
Η προβολή της ταινίας «Η Επιστροφή του Βασιλιά» τον περασμένο Δεκέμβρη ολοκλήρωσε το κινηματογραφικό ταξίδι, που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια στον κόσμο που έπλασε ο J.R.R. Tolkien.

Το Ένα Δαχτυλίδι καταστράφηκε, ο Sauron νικήθηκε και η Gondor απέκτησε ξανά το Βασιλιά της. Ωστόσο, το τέλος μας αφήνει όλους με μία γλυκόπικρη εντύπωση αφού η Συντροφιά διαλύεται και δύο από τα μέλη της (Frodo και Gandalf) αναχωρούν μαζί με τα Ξωτικά από τα Γκρίζα Λιμάνια προς τη Δύση ενώ ο Merry και ο Pippin μένουν πίσω κοιτάζοντας το πλοίο καθώς αυτό χάνεται πέρα από τη Μέση Γη.

Προς τα πού φύγαν τα Ξωτικά, γιατί κάποιοι έμεινα πίσω και τι απέγιναν;
[img]http://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/images/support/09/Tolkien/art09_2.jpg[/img[/URL]]
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Όπως αναφέραται και στο πλεόν γνωστό ποιήμα του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» μαζί με το Ένα Δαχτυλίδι ο Sauron κατασκεύασε και άλλα δαχτυλίδια, μικρότερης δύναμης για να ελέγχει τις φυλές της Μέσης Γης. Τρία έδωσε στα Ξωτικά (Galandriel, Elrond, Cirdan), επτά στους Νάνους και εννιά σε Βασιλιάδες των Ανθώπων, οι οποίοι μετατράπηκαν στα Δαχτυλιδοφαντάσμτα (Nazgul). Με το Κυρίαρχο Δαχτυλίδι ο Sauron μπορούσε να ελέγχει τα υπόλοιπα αλλά και αυτούς που τα χρησιμοποιούσαν. Μετά την μάχη της Τελευταίας Συμμαχίας, όπου ο Sauron νικήθηκε και ο Isildur του πήρε το Δαχτυλίδι, τα Ξωτικά χρησιμοποίησαν τα δαχτυλίδια τους και δημιούργησαν τρεις τόπους απαράμιλλης ομορφιάς και γαλήνης. Τα μέρη αυτά ήταν το Δάσος του Lorien, το Σχιστό Λαγκάδι (Rivendell) και τα Γκρίζα Λιμάνια (Grey Havens). Ωστόσο, η δύναμη των Δαχτυλιδιών ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δύναμη του Ενός, το οποίο αν καταστρεφόταν θα σήμαινε και την απώλεια της δύναμης όλων των υπολοίπων. Έστι, η απόφαση στο βιβλίο «Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού» να καταστρέψουν το Δαχτλίδι, ήταν συνειδητή επιλογή των Ξωτικών προς την καταστροφή ό,τι ωραίου είχαν δημιουργήσει.

Στην αρχή της Τρίτης Εποχής της Μέσης Γης εμφανίστηκαν ενώπιον των Ξωτικών πέντε Μάγοι (Istari), απεσταλμένοι των Valar (αγγελικών πνευμάτων) για να τους βοηθήσουν εναντίον του Sauron, αφού αν και ηττημένος, το Δαχτυλίδι δεν είχε καταστραφεί και αποτελούσε ακόμα κίνδυνο. Οι Istari ήταν οι γνωστοί μας Saruman, Gandalf καθώς και ο Radagast μαζί με άλλους δύο, των οποίων τα ονόματα δεν αναφέρονται, παρά μόνο ότι εξαφανίστηκαν κάπου στην Ανατολή.Δεν επρόκειτο για ανθρώπους παρά ήταν και αυτοί πνεύματα, χαμηλότερης τάξης των Valar, οι οποίοι πήραν την μορφή γερόντων, είχαν μεγάλη δύναμη αλλά υπόκεινταν σε όλες τις κακουχίες της ανθρώπινης σάρκας, ακόμα και στο θάνατο. Την αποκάλυψη για την φύση των Istari κάνει ο ίδιος ο Gandalf (Βιβλίο IV, Κεφ.5):

“Many are my names in many countries. Mithrandir among the Elves, Tharkun to the Dwarves; Olorin I was in my youth in the West that is forgotten, in the South Incanus, in the North Gandalf; to the East I go not”

Η Δύση στην οποία αναφέρεται ο Gandalf είναι το Ευλογημένο Βασίλειο του Valinor, τόπο κατοικίας των Valar, όπου παλαιότερα ζούσαν και τα Ξωτικά.

Με την καταστροφή του Δαχτυλιδιού από τον Frodo, στο Βουνό του Χαμού, α δαχτυλίδια των Ξωτικών έχασαν τη δύναμή τους, οπότε έπρεπε να επιλέξουν εάν θα έμεναν στη Μέση Γη, ζώντας μέσα στα δάση και στις σκιές, σαν απόκληρη φυλή, ή αν θα γυρνούσαν στο Valinor. Όσοι είχαν κουραστεί στη Μέση Γη επέλεξαν τη δεύτερη λύση και πήγαιναν στα Γκρίζα Λιμάνια, απ’όπου φεύγαν τα πλοία για τη Δύση. Έτσι, στο τέλος του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» η Galandriel μαζί με τον Elrond αποχωρούν. Μαζί με αυτούς φεύγει και ο Gandalf, του οποίου ο ρόλος στη Μέση Γη είχε τελειώσει. Οι Valar καλούν και τα δύο Hobbits ο Frodo και ο Bilbo, σημαντική παραχώρηση, αφού στις χώρες της Δύσης δεν επιτρεπόταν κανένας θνητός να πατήσει το πόδι του, αναγνωρίζοντας τη συμβολή τους ως Δαχτυλιδοκουβαλητές (Ringbearers) στον αγώνα ενάντια στον Εχθρό.

Τι απέγινε με τα υπόλοιπα μέλη της Συντροφιάς; Ο Sam παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του Rose Cotton και αργότερα μετά το θάνατό της, πέρασε από τα Γκρίζα Λιμάνια, στη Δύση, ως τρίτος, έστω και για λίγο, Δαχτυλιδοκουβαλητής. Οι Meriadoc Brandybuck (Merry) και Peregrin Took (Pippin) έζησαν στο Shire και προς το τέλος επέστρεψαν στην Gondor, όπου και πέθαναν λίγο πριν τον Aragorn. Μετά το θάνατο του η Arwen γύρισε στο Δάσος του Lorien, όπου «αποκοιμήθηκε».  Ακολούθως, ο Legolas με τον Gimli έφτιαξαν ένα πλοίο και με αυτό χάθηκαν πέρα από τη θάλασσα.

“And when that ship passed an end was come in Middle Earth of the Fellowship of the Ring”

Βέβαια διαβάζοντας κάποιος τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», πόσο μάλλον βλέποντας μόνο τις ταινίες, μένει με μία σειρά αναπάντητων ερωτημάτων, καθώς αναφέρονται πρόσωπα και γεγονότα παλαιότερων εποχών. Ο Tolkien ξεκίνησε να γράφει τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» ως συνέχεια ενός άλλου βιβλίου (The Hobbit). Στην πορεία της συγγραφής έβλεπε όμως ότι η ιστορία έπαιρνε μεγαλύτερες διαστάσεις, απ’ ότι είχε υπολογίσει και μοιραία έπρεπε να συνδεθεί με το άλλο μεγάλο έργο του, τη δημιουργία ενός φανταστικού κόσμου με ξωτικά, δράκους και μαγεία. Το έργο αυτό είχε ξεκινήσει σε νεαρή ηλικία, το 1914 με τη συγγραφή της Ωδής του Earendil και συνεχίστηκε για αρκετά χρόνια, ακόμα και μετά την έκδοση του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» (1955). Έτσι, όποιος ενδιαφέρεται να συνεχίσει το ταξίδι στη Μέση Γη, δεν έχει παρά να διαβάσει το Silmarillion, το οποίο ξεκαθαρίζει το παρελθόν και όλες τις ιστορίες, που παρουσιάζονται ως μακρινοί μύθοι στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών».

Πηγή: [url=http://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/]e-telescope.gr[/url[/URL]]

 

Ο άνθρωπος πίσω από το σιδηρούν προσωπείοhttp://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/images/support/06/MIM/mim.jpg[/img[/URL]]

Στις 19 Νοεμβρίου του 1703 ένας τάφος στο νεκροταφείο Saint Paul της Βαστίλης υποδέχθηκε τη σωρό ενός ανθρώπου που είχε περάσει τα τελευταία 40 περίπου χρόνια της ζωής του σε διάφορες φυλακές της Γαλλίας. Τα γραπτά του Βολταίρου και, κυρίως, του Αλεξάνδρου Δουμά, έκαναν τον άνθρωπο αυτό ένα από τους πιο διάσημους φυλακισμένους όλων των εποχών, έστω και αν το όνομά του δεν έγινε ποτέ γνωστό. Έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος με το σιδηρούν προσωπείο.

Οι πηγές

Απ΄ ότι φαίνεται η ιστορία του φυλακισμένου ήταν γνωστή στη Γαλλία, στους κύκλους των ευγενών, από την εποχή που αυτός ήταν ακόμα ζωντανός. Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά γίνεται από το Βολταίρο, στο έργο του «Ο αιώνας του Λουδοβίκου XIV» (Le siecle de Louis XIV). Ο Βολταίρος φυλακίστηκε στη Βαστίλη για περίπου ένα χρόνο, το 1717. Εκεί γνώρισε ανθρώπους που είχαν έρθει σε επαφή με το μυστηριώδη κρατούμενο και άλλους που απλώς είχαν ακούσει διάφορες διηγήσεις για την ιστορία του.

Άλλες ενδιαφέρουσες αναφορές μπορεί κανείς να συναντήσει σε βιβλία της εποχής, όπως το αγνώστου συγγραφέως «Le mémoire secret pour servir a l’ histoire de la Percy», κείμενα του Frederic-Melchior Grimm την εποχή της επαναστάσεως και το ημερολόγιο του Etienne de Junca, υποδιοικητή της Βαστίλης την εποχή του θανάτου του φυλακισμένου.

Τέλος, το πιο γνωστό όλων είναι το ομώνυμο βιβλίο του Αλεξάνδρου Δουμά («Ο άνθρωπος πίσω από το Σιδηρούν Προσωπείο», τρίτο και τελευταίο βιβλίο της σειράς που ξεκίνησε με τους «Τρεις Σωματοφύλακες») που έκανε γνωστή την ιστορία στο ευρύ κοινό. Το βιβλίο του Δουμά, αν και πραγματεύεται μια συγκεκριμένη μυθιστορηματική εκδοχή της ιστορίας, περιέχει αρκετά χρήσιμα ιστορικά στοιχεία, ενώ ο ίδιος ο συγγραφέας είχε κάνει αρκετά εμπεριστατωμένη έρευνα για το θέμα.

Πλούσια είναι και η σύγχρονη βιβλιογραφία πάνω στο θέμα, καθώς η ιστορική έρευνα για τον προσδιορισμό της ταυτότητας του φυλακισμένου αποτέλεσε και αποτελεί ένα δημοφιλές ακαδημαϊκό αντικείμενο.

Η ιστορία

Η ακριβής χρονολογία φυλάκισης του αγνώστου δεν είναι γνωστή. Τοποθετείται στη δεκαετία του 1660. Ο Βολταίρος αναφέρει πώς φυλακίστηκε το 1661, όμως πιθανότερη χρονολογία θεωρείται το 1669. Τόπος κράτησής του εκείνη την εποχή είναι το φρούριο Pignerol, κοντά στις Άλπεις, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1681.

Την ίδια περίοδο διοικητής του Pignerol είναι ο Saint Mars, ο οποίος αποτελεί σημαντικό πρόσωπο στην ιστορία του ανθρώπου με το σιδηρούν προσωπείο, καθώς μετά την πρώτη τους συνάντηση στο Pignerol δεν πρόκειται ποτέ να χωρίσουν. Ο Saint Mars θα μεταγάγει τον κρατούμενο σε όλες τις φυλακές που θα υπηρετήσει στη συνέχεια, μέχρι και τον τελευταίο σταθμό του στη Βαστίλη.

Το 1681 ο Saint Mars αναλαμβάνει διοικητής του Exiles, κοντά στο Pignerol και μεταφέρει μαζί του και το μυστηριώδη κρατούμενο. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές γι αυτή την πρώτη μεταφορά. Έξι χρόνια αργότερα, το 1687 ο Saint Mars μετακινείται στις φυλακές του νησιού Sainte Marguerite, στις ακτές της Μεσογείου. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταφοράς καταγράφεται και η πρώτη «δημόσια» εμφάνιση του φυλακισμένου. Η μεταγωγή του έγινε με τη χρήση μιας καρέκλας, καλυμμένης με μουσαμά, την οποία κουβαλούσαν Ιταλοί αχθοφόροι, ενώ το πρόσωπο του κρατουμένου ήταν κλεισμένο σε ένα μεταλλικό προσωπείο.

Το 1698 ο κρατούμενος μεταφέρεται στη Βαστίλη, της οποίας διοικητής είχε τοποθετηθεί ο Saint Mars. Στη μεταφορά του αυτή ο κρατούμενος φορά μια απλή βελούδινη μάσκα που του καλύπτει το πρόσωπο.

Η κατάληψη της Βαστίλης από τον Παρισινό λαό το 1789, δίνει το τελευταίο ιστορικό στοιχείο για την υπόθεση. Στο ημερολόγιο της φυλακής ανακαλύφθηκε μια εγγραφή του θανάτου ενός φυλακισμένου από τον υποδιοικητή της φυλακής Etienne de Junca (1703), με την αναφορά ότι επρόκειτο για το φυλακισμένο με τη βελούδινη μάσκα. Αναφέρεται επίσης η ταφή του στο νεκροταφείο Saint Paul, το όνομα του πιστοποιητικού θανάτου και το όνομα της επιτύμβιας επιγραφής (Marchioly και M. de Marciel αντίστοιχα).

Στην πραγματικότητα ελάχιστα είναι γνωστά για τη ζωή του αγνώστου μέσα στις φυλακές από τις οποίες πέρασε. Οι περισσότερες πληροφορίες προέρχονται από το Βολταίρο, ο οποίος με τη σειρά του τις είχε συλλέξει μιλώντας με κρατούμενους και φύλακες, κυρίως της Βαστίλης. Άλλες πληροφορίες προέρχονται από ανώνυμα γραπτά του 17ου αιώνα και της πρώιμης μετεπαναστατικής περιόδου.

Η γενική εικόνα που σχηματίζεται μέσα από αυτές τις πηγές περιγράφει τον άγνωστο φυλακισμένο ως ένα άνδρα ψηλό, με καλούς τρόπους και ηλικίας, την εποχή του θανάτου του (1703), ανάμεσα στα 45 και 60. Φαίνεται πιθανότερο ο άνδρας να πέθανε κοντά στα 60, καθώς οι αναφορές της 2ης μεταγωγής του (1781, Pignerol-Exiles) αφορούν ένα ώριμο και όχι νεαρό άνδρα.

Πιθανότατα δεν ήταν υποχρεωμένος να φορά τη μάσκα του συνεχώς. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το πέπλο μυστικότητας αρχίζει να τον καλύπτει μόνο μετά το 1687 και τη μεταφορά του από το Exiles στη φυλακή του Sainte Marguerite, εντείνεται δε μετά τη μεταγωγή του στη Βαστίλη. Από την άλλη πλευρά υπάρχει η εκδοχή ότι του απαγορευόταν και οποιαδήποτε μορφή γραπτής ή προφορικής επικοινωνίας, όχι μόνο με τον έξω κόσμο, αλλά ακόμα και με τους δεσμοφύλακές του, οι οποίοι είχαν εντολές να τον σκοτώσουν επιτόπου εάν προσπαθούσε να επικοινωνήσει μαζί τους. Ταυτόχρονα όμως ήταν υποχρεωμένοι να φέρονται στο φυλακισμένο με σεβασμό και εκτίμηση.

Φήμες έχουν κυκλοφορήσει και για μια πολύ ιδιαίτερη διαμόρφωση του κελιού του κρατουμένου, με τρεις διαδοχικές πόρτες και κλειδαριές που οδηγούσαν στο κελί του, στην τελευταία από τις οποίες είχε πρόσβαση μόνο ο διοικητής Saint Mars. Αυτή η διαμόρφωση κελιού αναφέρεται ότι υπήρχε και στις 4 φυλακές στις οποίες κρατήθηκε. Ο Saint Mars είχε την απόλυτη ευθύνη της φύλαξης του και μάλιστα είχε απευθείας αλληλογραφία με τον υπουργό του Louis XIV, Louvois για τα θέματα που αφορούσαν το συγκεκριμένο κρατούμενο.

Αυτό είναι το βασικό περίγραμμα μέσα στο οποίο κινείται η ιστορία του ανθρώπου με το σιδηρούν προσωπείο. Είναι δύσκολο, ειδικά τόσα χρόνια μετά, να εκτιμηθεί η ποιότητα και η αξιοπιστία αυτών των πληροφοριών. Όπως επίσης είναι δύσκολο να τοποθετηθεί η ιστορία στις ορθές της διαστάσεις χωρίς μια γενική αναφορά στην κοινωνικοπολιτική κατάσταση της εποχής.

Η βασιλεία του Louis XIV

Ο 17ος αιώνας είναι για πολλούς η αρχή του τέλους της Γαλλικής μοναρχίας. Ο αιώνας ξεκινά με την ενθρόνιση του Louis XIII το 1610, σε ηλικία 9 ετών. Η βασιλεία του είναι η εποχή του καρδιναλίου Richelieu ο οποίος ενεργώντας ως ουσιαστικός διαχειριστής της εξουσίας έθεσε της βάσεις για την οργάνωση της Γαλλικής δημόσιας διοίκησης. Το 1615 ο Louis XIII παντρεύτηκε την Άννα την Αυστριακή, κόρη του βασιλιά της Ισπανίας, όμως ο γάμος ήταν περισσότερο μια σχέση μίσους. Η ερωτική της σχέση με το Δούκα του Buckingham και η καθολική της καταγωγή σε μια εποχή που η Γαλλία ήταν σύμμαχος προτεσταντικών κρατών (τριαντακονταετής πόλεμος) οδήγησε το Richelieu να την κατηγορήσει για εσχάτη προδοσία, κατηγορία για την οποία της χορηγήθηκε χάρη.

Χρειάστηκε να περάσουν 23 χρόνια από το γάμο του Louis XIII και της Άννας της Αυστριακής για να γεννηθεί ένας διάδοχος, ο Louis το 1638 και ένας ακόμα γιος το 1640 ο Philippe. Από την εποχή της γέννησης του διαδόχου, πολλές ήταν οι φήμες που κυκλοφορούσαν και αμφισβητούσαν το ότι επρόκειτο για γιο του βασιλιά, λόγω των γνωστών κακών σχέσεων του ζεύγους.

Ο νεαρός Louis στέφθηκε βασιλιάς με το όνομα Louis XIV το 1643 μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του. Λόγω του νεαρού της ηλικίας η μητέρα του Άννα ανέλαβε την αντιβασιλεία, ενώ την πραγματική εξουσία ασκούσε ο σύμβουλος της, καρδινάλιος Mazarin. Ο Louis XIV αναλαμβάνει ουσιαστικά τη βασιλεία το 1661, μετά το θάνατο του Mazarin. Θα βασιλέψει μέχρι το 1715, για 72 ολόκληρα χρόνια, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο μονάρχη στην Ευρωπαϊκή ιστορία.

Μία και μόνη φράση αρκεί για να περιγράψει την περίοδο της βασιλείας του: «Το κράτος είμαι εγώ» (L’ état c’ est moi). Η προηγούμενη διακυβέρνηση της χώρας από τους καρδιναλίους Richelieu και Mazarin είχε καταστήσει τη Γαλλική δημόσια διοίκηση ικανή να λειτουργήσει με ένα πλήρως συγκεντρωτικό τρόπο που επέτρεψε στο Louis XIV να ελέγχει τα πάντα μέσα στη χώρα.

Από τα κύρια χαρακτηριστικά της βασιλείας του είναι η κατασκευή του παλατιού των Βερσαλλιών, στο οποίο στεγάστηκε μια πολυπληθέστατη αυλή και αναπτύχθηκε ένα μεγαλειώδες τελετουργικό επικεντρωμένο στο πρόσωπο του «Βασιλιά Ήλιου», όπως έμεινε στην ιστορία. Παντρεύτηκε την Ισπανίδα πριγκίπισσα Μαρία-Τερέζα (1660) με την οποία απέκτησε επτά παιδιά. Αναρίθμητες ήταν οι εξωσυζυγικές του περιπέτειες και τα νόθα παιδιά.

Η βασιλεία του ήταν και περίοδος πολέμων και θρησκευτικής αναταραχής. Το 1685 καταργήθηκε το διάταγμα της Νάντης και ξεκίνησε ο διωγμός των προτεσταντών που προκάλεσε μια σειρά πολεμικών συγκρούσεων με προτεσταντικά κράτη και την αφαίμαξη του βασιλείου σε πόρους και ανθρώπινο δυναμικό.

Σε μια περίοδο που η απολυταρχική μοναρχία γνώρισε το απόγειό της, δεν ήταν λίγοι οι ευγενείς που φυλακίστηκαν ή θανατώθηκαν χωρίς σαφείς κατηγορίες, ενώ φυσικά το φαινόμενο ήταν πολύ συχνότερο στις απλές λαϊκές μάζες. Από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, ο Fouquet, υπουργός οικονομικών, ο οποίος φυλακίστηκε στο Pignerol το 1661 (από τη έπαυλή του ο βασιλιάς εμπνεύστηκε το παλάτι των Βερσαλλιών) και πέθανε στη φυλακή το 1680, πιθανότατα δηλητηριασμένος. Επίσης ο κόμης de Lauzun, στρατιωτικός ο οποίος φυλακίστηκε επίσης στο Pignerol το 1671, έχοντας πέσει σε δυσμένεια, απελευθερώθηκε όμως το 1681.

Αυτό είναι το κλίμα στη Γαλλία την εποχή που ο μυστηριώδης κρατούμενος περιφέρεται στις φυλακές του βασιλείου.

Υποθέσεις

Το κυριότερο ερώτημα που απασχόλησε όλους τους ερευνητές της υπόθεσης ήταν η κάλυψη του προσώπου, ποιος ο λόγος;. Η απάντηση είναι βέβαια προφανής: επειδή το πρόσωπο του κρατουμένου ήταν γνωστό, ή είχε προφανή ομοιότητα με κάποιο άλλο αναγνωρίσιμο πρόσωπο. Αξίζει να σημειωθεί ο 17ος αιώνας είναι μια περίοδος που ελάχιστα πρόσωπα είναι αναγνωρίσιμα, καθώς η φωτογραφία και η τηλεόραση είναι μέσα ακόμα άγνωστα.

Το δεύτερο ερώτημα, εφόσον γίνονται αποδεκτές οι ιστορίες που αφορούν την απαγόρευση επικοινωνίας με τον κρατούμενο, είναι επίσης απόλυτα φυσιολογικό: τί μυστικό γνώριζε; Μυστικό που εξακολουθούσε να είναι αρκετά σημαντικό περισσότερα από 30 χρόνια μετά τη σύλληψή του. Και για ποιο λόγο ο απόλυτος μονάρχης δεν διάλεξε απλά να σκοτώσει τον κάτοχο του μυστικού ώστε να εξασφαλίσει τη σιωπή του. Άλλωστε κάτι τέτοιο θα ήταν απόλυτα συμβατό με τα ήθη της εποχής.

Γύρω από αυτές τις σκέψεις αναπτύχθηκαν μια σειρά υποθέσεων, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο πιθανές.

Η πιο γνωστή υπόθεση είναι αυτή που αναπτύσσει ο Αλέξανδρος Δουμάς στο σχετικό βιβλίο του. Σύμφωνα με αυτή ο μυστηριώδης κρατούμενος δεν είναι άλλος από το δίδυμο αδερφό του Louis XIV.  Μετά τη γέννησή τους, το ένα από τα δίδυμα απομακρύνθηκε και κρατήθηκε κρυφό ώστε να μην περιπλέκει η διαδοχή. Έτσι εξηγείται απόλυτα και η μάσκα, καθώς το πρόσωπο του κρατουμένου έμοιαζε με το πιο γνωστό πρόσωπο της εποχής, αυτό του «Βασιλιά ‘Ηλιου». Μια παραλλαγή αυτής της ιστορίας υποστηρίζει ότι επρόκειτο για μεγαλύτερο και όχι δίδυμο αδερφό του Louis XIV, αλλά με πατέρα το δούκα του Buckingham. Στην πραγματικότητα η θεωρία της «βασιλικής σχέσης» ανήκει στο Βολταίρο και ο Δουμάς απλά την ανέπτυξε μυθιστορηματικά. Η υπόθεση αυτή, όσο και εάν αποτελεί εξαιρετική πρώτη ύλη για μυθιστορήματα και κινηματογραφικές ταινίες, είναι μάλλον απίθανη. Η γέννηση των διαδόχων του θρόνου ήταν στην κυριολεξία θέαμα για τη βασιλική αυλή. Στη γέννα παρίστατο σημαντικός αριθμός ανθρώπων και επομένως η γέννηση διδύμων και η απομάκρυνση ενός εξ’ αυτών θα ήταν γνωστή σε ένα αρκετά μεγάλο κύκλο ανθρώπων. Αρκετοί από αυτούς δε θα δίσταζαν να τη χρησιμοποιήσουν ως όπλο εναντίον του Louis XIV, η απολυταρχική διακυβέρνηση του οποίου δημιούργησε περισσότερους εχθρούς παρά φίλους μεταξύ των ευγενών. Όμως τίποτε δεν ακούστηκε κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης και επεισοδιακής βασιλείας του Louis XIV. Η πρακτική του Louis XIV στα γενικότερα θέματα διαχείρισης των υποθέσεων του κράτους οδηγεί στο συμπέρασμα ότι εάν μια τέτοια σχέση υφίστατο θα είχε φροντίσει να εξαλείψει το πιθανό κίνδυνο με πολύ πιο ριζικό τρόπο (σκοτώνοντας το φυλακισμένο δίδυμο αδερφό), και όχι να διατηρεί, εν υπνώσει, ένα τεράστιο κίνδυνο για το θρόνο του. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι ο κρατούμενος περιγράφεται ως ένας υψηλόσωμος άνδρας, ενώ ο βασιλιάς ήταν κοντός και χρησιμοποιούσε παπούτσια με διπλούς πάτους και τακούνια, καθώς επίσης και ψηλές περούκες, για να φαίνεται ψηλότερος.

Μια δεύτερη ενδιαφέρουσα, αλλά μάλλον απίθανη υπόθεση, ταυτίζει τον κρατούμενο με το γνωστό συγγραφέα Μολιέρο (Jean Baptiste Poquelin). Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή τα καυστικά γραπτά του Μολιέρου προκάλεσαν την οργή της αυλής, αλλά και των φανατικών καθολικών, οι οποίοι απαίτησαν από το βασιλιά, και πέτυχαν τη σύλληψη του. Ο θάνατος του Μολιέρου το 1673 ήταν στην πραγματικότητα ψεύτικος και ο συγγραφέας έζησε στη φυλακή, πίσω από τη μάσκα, μέχρι το 1703. Το αδύνατο σημείο αυτής της θεωρίας βρίσκεται στο γεγονός ότι η παραδοχή της σημαίνει πώς ο Μολιέρος κατόρθωσε να φτάσει στην απίστευτη, για την εποχή αλλά και για τον έκλυτο τρόπο ζωής του, ηλικία των 83 ετών, και μάλιστα σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Βέβαια το γεγονός αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση και με την ηλικία του κρατούμενου την εποχή του θανάτου του, που δεν ήταν σε καμία περίπτωση πάνω από 60.

Μια σειρά άλλα ονόματα έχουν αναφερθεί ως πιθανές ταυτότητες του αγνώστου, όμως οι περισσότερες από αυτές τις υποθέσεις έχουν σημαντικά αδύνατα σημεία.

Ο Δούκας de Beaufort: Αρχιναύαρχος της Γαλλίας, ο οποίος σκοτώθηκε το 1669 πολεμώντας κατά των Τούρκων. Ήταν εραστής της Άννας της Αυστριακής και ένας από τους υποψήφιους, πραγματικούς πατέρες του Louis XIV. Τα αδύνατα σημεία της υπόθεσης είναι αφενός ο θάνατός του σε μάχη ενώπιον πολλών μαρτύρων και αφετέρου η μεγάλη ηλικία στην οποία θα είχε φτάσει το 1703.

Ο Κόμης de Vermandois: Νόθος γιος του Louis XIV ο οποίος πέθανε από ευλογιά το 1683, ενώ βρισκόταν σε εκστρατεία στην πόλη Arras. Τα αδύνατα σημεία της θεωρίας είναι το ίδιο το γεγονός του θανάτου του ενώπιον μαρτύρων, η ημερομηνία θανάτου η οποία είναι μεταγενέστερη των πρώτων αναφορών για την παρουσία του κρατουμένου στο Pignerol, αλλά και η απουσία ουσιαστικού λόγου για τη φυλάκισή του, καθώς ο Louis XIV ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρος προς τα πολυάριθμα νόθα παιδιά του.

Ο Δούκας του Monmouth: Νόθος γιος του βασιλιά της Αγγλίας Charles II. Θανατώθηκε δι αποκεφαλισμού από το θείο του βασιλεία James II για εσχάτη προδοσία το 1685. Η υπόθεση υποστηρίζει πώς ο James II μη θέλοντας να σκοτώσει τον ανιψιό του τον έστειλε να φυλακιστεί στη Γαλλία. Πέρα από τα χρονολογικά προβλήματα και τη δημόσια εκτέλεση του Monmouth, θα πρέπει να θεωρείται τουλάχιστο απίθανο ο βασιλιάς της Αγγλίας να «εφοδίασε» την Γαλλία με ένα πιθανό μελλοντικό όπλο (για τη διεκδίκηση του Αγγλικού θρόνου) και ο Louis XIV να μην το χρησιμοποίησε ποτέ.

Ο Κόμης Antonio Matthioli: Ιταλός ευγενής ο οποίος διεξήγαγε μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ του Louis XIV και του Δούκα της Mantua για την αγορά από τη Γαλλία του φρουρίου του Casale. Ο Matthioli φυλακίστηκε από το Louis XIV το 1679, στο Pignerol, για τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις και το διπλό παιχνίδι που έπαιξε. Δεν έχει γίνει γνωστή καμία πληροφορία για την τύχη του μετά τη φυλάκιση. Αξίζει να σημειωθεί πώς ήταν παράδοση των Ιταλών ευγενών η χρήση της μάσκας όταν αυτοί κατέληγαν στη φυλακή, ώστε να διαφυλαχθεί η ανωνυμία και η τιμή τους μέχρι να επανέλθουν στην κοινωνία. Αν και η περίπτωση Matthioli είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή έχει ένα σημαντικό αδύναμο σημείο. Η ανάγκη για μυστικότητα προέρχεται από τον ίδιο τον κρατούμενο ενώ η φυλάκισή του ήταν απλά πράξη εκδίκησης και τιμωρίας για τις κακές του υπηρεσίες. Στην περίπτωσή του, οι συνεχείς μεταγωγές, και τα μέτρα μυστικότητας υπό την εποπτεία του Saint Mars δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα. Το πιθανότερο είναι ότι ο Matthioli παρέμεινε στο Pignerol όπου και πέθανε.

Ο άγνωστος Eustache d’ Auger

Στις υποθέσεις εμφανίζεται και ένα εντελώς άγνωστο όνομα. Πρόκειται για τον Eustache d’ Auger. Σύμφωνα με κάποιους επρόκειτο για ένα νεαρό και μάλλον άγνωστο ευγενή ο οποίος συνελήφθη και φυλακίστηκε λόγω της εμπλοκής του σε τελετές μαύρης μαγείας, ενώ σύμφωνα με άλλους επρόκειτο για ένα απλό υπηρέτη. Και στις δύο περιπτώσεις ο d’ Auger εμφανίζεται ως γνώστης κάποιου σημαντικού, αλλά απροσδιόριστου μυστικού. Φυλακίστηκε στο Pignerol στις 19/7/1669, με γραπτή εντολή του υπουργού Louvois (ένας από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του Louis XIV και δεύτερος σημαντικότερος άνδρας του βασιλείου μετά το θάνατο του Colbert το 1683) προς το διοικητή του Pignerol, τον Saint Mars. Στα αρχεία αλληλογραφίας των Louvois-Saint Mars εμφανίζεται και μια άλλη επιστολή του υπουργού με την οποία ζητείται από τον Saint Mars να μη επιτρέψει στον d’ Auger να επικοινωνήσει προφορικά ή γραπτά με κανένα. Επίσης για τον εγκλεισμό του κρατουμένου εφαρμόζεται η διάταξη με τις τρεις διαδοχικές πόρτες, διαρρύθμιση που θα κατασκευαστεί διαδοχικά και στις φυλακές του Exiles και του Sainte Marguerite.

Την ίδια εποχή που ο d’ Auger βρίσκεται στο Pignerol (1669-1681) στην ίδια φυλακή κρατούνται ο πρώην υπουργός Fouquet και ο κόμης de Lauzun. Το 1675 ο d’ Auger τοποθετείται στην υπηρεσία του Fouquet ενώ εξακολουθεί να ισχύει η ρητή απαγόρευση επικοινωνίας του με τους υπόλοιπους κρατουμένους και ειδικά με τον de Lauzun. Φαίνεται λοιπόν ότι το μυστικό του d’ Auger ήταν σημαντικό για κάποιους, όμως ήδη γνωστό σε άλλους.

Ένας τελευταίος παράγοντας στην παραπάνω εξίσωση προέρχεται από τις πολιτικές ίντριγκες της αυλής. Ο Louvois την εποχή εκείνη είχε έντονη διαμάχη με τον παντοδύναμο Colbert, για την εύνοια του βασιλιά, αντιζηλία η οποία έληξε με το θάνατο του δευτέρου το 1683. Επίσης ο κόμης de Lauzun ήταν καλός φίλος του Colbert, ενώ ο Fouquet είχε εναποθέσει όλες του τις ελπίδες για αποφυλάκιση στο Louvois. Είναι λοιπόν εξαιρετικά πιθανό ο d’ Auger να ήταν γνώστης κάποιου μυστικού σχετικού με τη διαμάχη Louvois-Colbert, πιθανόν δε να επρόκειτο για κάποιο υπηρέτη ή έμπιστο του Colbert τον οποίο ο Louvois δε τολμούσε να σκοτώσει. Μετά το θάνατο του Colbert το 1683, το μυστικό του d’ Auger και ο ίδιος ο κρατούμενος δεν είχαν πλέον καμία σημασία για το Louvois. Όμως αυτή η εκδοχή αφήνει αναπάντητο το μυστήριο που ακολουθεί τον κρατούμενο στα χρόνια μετά το 1683.

[b]συνεχίζεται...[/b]

Πηγή: [url=http://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/]e-telescope.gr[/url[/URL]]

 

Το κενό αυτό έρχεται να συμπληρώσει η εξαιρετική ανάλυση του J. Noone, στο βιβλίο του «The man behind the iron mask». Από την ανάλυσή του καταδεικνύεται ότι ο d’ Auger φορούσε την άλλοτε μεταλλική και κυρίως βελούδινη μάσκα, πολύ σπάνια, κυρίως κατά τη διάρκεια των μεταγωγών από φυλακή σε φυλακή. Η χρήση της μάσκας ήταν επινόηση του Saint Mars και δε σχετιζόταν με τον εγκλεισμό του κρατουμένου και τους λόγους που τον προκάλεσαν. Άλλωστε φαίνεται ότι η μυστικότητα που περιέβαλε τον κρατούμενο αυξήθηκε μετά το 1681 και προς το τέλος της ζωής του.

Ο Saint Mars σκιαγραφείται ως άνθρωπος περιορισμένων ικανοτήτων, μεγάλων όμως φιλοδοξιών. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1680 είχε την «τύχη» να έχει υπό την ευθύνη του στο Pignerol δύο σημαντικά πρόσωπα, τους Fouquet και de Lauzun. Όμως με το θάνατο του ενός (1680) και την αποφυλάκιση του δευτέρου (1681) ένιωσε πώς έχανε το ενδιαφέρον της αυλής και των ανώτερων στρωμάτων της Γαλλικής κοινωνίας. Προσπάθησε λοιπόν να χρησιμοποιήσει τον d’ Auger για να δημιουργήσει ένα μύθο. Το μύθο ενός σημαντικού πολιτικού κρατουμένου τον οποίον το κράτος και ο βασιλιάς είχαν εμπιστευθεί αποκλειστικά σε αυτόν. Με τον τρόπο αυτό πίστευε ότι ανέβαζε τις προσωπικές του μετοχές στην ιεραρχία του Γαλλικού κρατικού μηχανισμού.

Συμπεράσματα

Το πρόσωπο του Eustache d’ Auger φαίνεται ότι συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να ταυτίζεται με αυτό του μυστηριώδους φυλακισμένου. Σίγουρα πρόκειται για τη λιγότερο εντυπωσιακή και ελκυστική εκδοχή από όλες όσες έχουν διατυπωθεί, γεγονός που την καθιστά και πιο αληθοφανή. Σε κάθε περίπτωση είναι εκείνη η θεωρία με τα λιγότερα αδύναμα σημεία, η οποία ταυτόχρονα συνδυάζει σχεδόν όλα τα κομμάτια του μύθου.

Ο «’Ανθρωπος με το Σιδηρούν Προσωπείο» έχει περάσει στην ιστορία ως ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα όλων των εποχών και ως μια από τις τραγικότερες μορφές φυλακισμένων. Ίσως τελικά το μυστήριό του να γεννήθηκε από την αρρωστημένη φιλοδοξία και ματαιοδοξία ενός αξιωματούχου του Γαλλικού σωφρονιστικού συστήματος. Η πραγματική του ταυτότητα δε θα γίνει ποτέ γνωστή πέραν πάσης αμφιβολίας, όμως ο άγνωστος φυλακισμένος είναι πλέον μια μυθική μορφή, αιώνιος αιχμάλωτος του χρόνου και της ιστορίας.

Βιβλιογραφικές αναφορές και σύνδεσμοι

Girault Y., 15 Enigmes de l’ histoire, Gautier-Langueraeu, 1972

Noone J., The man behind the iron mask, Palgrave Macmillan, 1998

The Man in the Iron Mask (bbc.co.uk)

The Man in the Iron Mask (royalty.nu)

The Man in the Iron Mask (uip.com)

Voltaire, Le siecle de Louis XIV, French & European Pubns, 1984

Πηγή: www.e-telescope.gr/]e-telescope.gr[/url]

 

Θωρηκτό Αβέρωφ: 90 χρόνια ιστορίας
http://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/images/support/05/Averof/GR_BB_Averof_02.jpg[/img[/URL]]
Από τις πρώτες ναυμαχίες όπου έλαβε μέρος, στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 – 13, το «Αβέρωφ» έγινε ένας θρύλος. Οι επιτυχίες του, του χάρισαν αμέσως τον χαρακτηρισμό «το τυχερό καράβι». Σήμερα, είναι ένα συναρπαστικό πλωτό μουσείο, όπου όλο και περισσότεροι χώροι είναι επισκέψιμοι.

«Ο βασικός άξονας της προσπάθειας αποκατάστασης του πλοίου κλίνει προς την πλευρά της νοητικής και ψυχικής συμμετοχής του επισκέπτη, και όχι της παθητικής ενατένισης», λέει ο κυβερνήτης του Αβέρωφ, υποναύαρχος Αριστοτέλης Δήμιτσας. «Το να μπορεί κανείς να δει τόσο άμεσα πώς ζούσαν οι ναυτικοί, είναι πραγματική διδαχή της ιστορίας της θάλασσας».

Το Θωρηκτό Αβέρωφ (θωρακισμένο καταδρομικό, για την ακρίβεια), αποκτήθηκε από την Ελλάδα χάρη σε κληροδότημα του εθνικού ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ, απ’ όπου προήλθε σημαντικό μέρος των χρημάτων για την αγορά του. Η ναυπήγησή του ολοκληρώθηκε το 1911 στην Ιταλία.

Το νέο πλοίο χάρισε τεχνολογική ανωτερότητα στο στόλο του Αιγαίου. Oι 23,5 κόμβοι που ανέπτυσσε (ταχύτητα σημαντική και σήμερα) και η τολμηρή στρατηγική του Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, έκαναν το Αβέρωφ να επιβληθεί του τουρκικού στόλου στις ναυμαχίες της «Έλλης» και της Λήμνου (τέλη 1912, αρχές 1913).

Το θωρακισμένο καταδρομικό, που συνδέθηκε άρρηκτα με τον Ναύαρχο Κουντουριώτη και την πολιτική πίστη του Ελευθέριου Βενιζέλου στην ναυτική ισχύ της Ελλάδας, εξακολούθησε να είναι η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου έως το 1951.

Tο 1941, είχε καταφέρει να διαφύγει από την Ελευσίνα (παρά την αρχική εντολή να αυτοβυθιστεί ώστε να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών) και να πλεύσει με τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο στην Μέση Ανατολή, όπου χρησιμοποιήθηκε σαν συνοδεία νηοπομπών στον Ινδικό. Τον Οκτώβριο του 1944, με την απελευθέρωση και το τέλος του πολέμου, είχε επιστρέψει πανηγυρικά επικεφαλής του κύριου μέρους του ελληνικού στόλου.

Σήμερα, μπορεί κανείς να γνωρίσει πολλούς από τους χώρους όπου ζούσαν οι 670 ναύτες και οι πάνω από 20 αξιωματικοί του πλοίου. Θα δει χώρους ενδιαίτησης, ύπνου (σε αιώρες!) μαγειρείων και αποθηκών (όταν το πλοίο μετέφερε αγήματα, έφθανε τους 1200 ναύτες), καταστρώματα, λέμβους και γέφυρες απ’ όπου κυβερνιόταν το «Αβέρωφ»…

Από ένα ειδικό «παράθυρο» ο επισκέπτης μπορεί να δει στο εσωτερικό του πύργου των δύο κανονιών της πλώρης (το Αβέρωφ έχει 12 πυροβόλα, διάφορα βοηθητικά ταχυβόλα και αντιαεροπορικά και 3 τορπιλοσωλήνες).

Κάτω από το κύριο κατάστρωμα, τεράστια σακιά για κάρβουνο μας θυμίζουν ότι το πλοίο κινιόταν με ατμό – και το νερό στους λέβητες θερμαινόταν με κάρβουνο. Εικοσιδύο θερμαστές είχε το πλοίο και, όταν έφθανε η ώρα να φορτώσει κάρβουνο, όλοι εκτός από τον καπετάνιο και τον πρώτο μηχανικό, το κουβαλούσαν στις ανθρακαποθήκες του.
[img]http://[URL unfurl="true"]www.e-telescope.gr/images/support/05/Averof/front.jpg[/img[/URL]]
Γοητευτικό είναι το τεράστιο μηχανοστάσιο, ένας πολυώροφος λαβύρινθος γεμάτος έμβολα και σωληνώσεις. Τα διαμερίσματα των αξιωματικών και τα ναυαρχικά διαμερίσματα, με την απαραίτητη στο «παιχνίδι» της ιεραρχίας πολυτέλεια, αποτελούν μια ενδιαφέρουσα αντίθεση.

Από τις τέσσερις γέφυρες του Αβέρωφ (με εντυπωσιακά παλιά όργανα) οι δύο ήταν θωρακισμένες, όπως θωρακισμένο ήταν ένα σημαντικό τμήμα του πλοίου, με ατσάλι που φθάνει σε πάχος τα 200 χιλιοστά.

Σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο το πλοίο δεν μπορούσε να κυβερνηθεί από τις γέφυρες, υπήρχαν τέσσερα τιμόνια, το ένα πίσω από το άλλο, κοντά στην πρύμη: αυτά συνδέονταν απευθείας με το πηδάλιο ανάγκης.

Μια έκθεση από φωτογραφίες φέρνει τον επισκέπτη σε επαφή με την ιστορία που, για το «Γεώργιος Αβέρωφ», ξεκίνησε πριν ενενήντα χρόνια.

 

Γιατί τα αυτοκίνητα κατά τη διάρκεια βαφής τους μπαίνουν και στο φούρνο;

Για τη βαφή των αυτοκινήτων χρησιμοποιούνται εποξειδικά χρώματα, για να μην σκουριάζει το μέταλλο. Το τμήμα του αυτοκινήτου που πρόκειται να βαφεί γίνεται άνοδος (φορτίζεται θετικά) ενώ το δοχείο με την μπογιά είναι η κάθοδος (αρνητικά φορτισμένο). Ακολουθεί ηλεκτροαπόθεση, ενώνονται με ηλεκτρικές δυνάμεις το μεταλλικό μέρος του αυτοκινήτου με τα σταγονίδια της μπογιάς, οπότε το επιθυμητό χρώμα απλώνεται σε όλα τα μέρη του αυτοκινήτου. Ακολουθεί ο πολυμερισμός (μετατροπή σε συνθετότερη οργανική ένωση) του εποξειδικού χρώματος, μέσα στους φούρνους.

Αυτό είναι το πρώτο στρώμα της μπογιάς που τοποθετείται στις λαμαρίνες του αυτοκινήτου. Ακολουθούν άλλα στρώματα με εποξειδικά ή πολυεστερικά χρώματα, με διαλυτικό ξυλόλη, η οποία πολύ γρήγορα εξατμίζεται (είναι αρκετά επικίνδυνη και καρκινογόνος οργανική ένωση) και παραμένει το χρώμα του αυτοκινήτου και η μεταλλική λάμψη.

 

Γιατί οί κρoκόδειλοι αντέχουν εώς και μία ώρα κάτω από το νερό χωρίς να παίρνουν αναπνοή;

Η ικανότητα αυτή των ερπετών οφείλεται σε μία ιδιαιτερότητα της αιμοσφαιρίνης τους. Καθώς ο κρoκόδειλος κρατάει την αναπνοή του μόλις βουτήξει μέσα στο νερό, οι ιστοί του αρχίζουν σιγά-σιγά να γεμίζουν με ανθρακικά ιόντα. Τα τελευταία λειτουργούν σαν σήμα το οποίο ειδοποιεί την αιμοσφαιρίνη να μεταφέρει περισσότερο οξυγόνο από το συνηθισμένο. Έτσι ο κρoκόδειλος διαθέτει το απαραίτητο οξυγόνο και δεν είναι αναγκαίο να ανέβει ξανά στην επιφάνεια για να εισπνεύσει γεγονός που διευκολύνει το κυνήγι για τροφή.

 

Γιατί μας τσιμπάνε μόνο τα θηλυκά κουνούπια;

Υπάρχουν πάνω από 2.700 διαφορετικά είδη κουνουπιών σε όλο τον κόσμο. Τα κουνούπια είναι περισσότερο γνωστά για τα ενοχλητικά τσιμπήματα τα οποία προκαλούν κυρίως στον άνθρωπο. Εκτός από αυτό όμως έχουν μια ιδιαίτερη σημασία για το οικοσύστημα μια και όταν είναι στο στάδιο του αυγού ή της πούπας αποτελούν τροφή για πολλά ζώα του νερού, ενώ όταν είναι ενήλικα είναι βασική τροφή αμφιβίων και πουλιών. Τα κουνούπια διαθέτουν τρία διαφορετικά συστήματα ανίχνευσης γι αυτό και μπορούν πολύ εύκολα να βρουν τον στόχο τους.

Συγκεκριμένα έχουν χημικούς ανιχνευτές, οπτικούς ανιχνευτές και ανιχνευτές θερμότητας. Ταυτόχρονα διαθέτουν πολύ καλή σωματική διαμόρφωση για πέταγμα. Δεν τσιμπούν όλα τα κουνούπια αλλά μόνο τα θηλυκά. Τα αρσενικά κουνούπια έχουν διαφορετική μορφολογία στο κεφάλι και τρέφονται από το νέκταρ των φυτών. Τα θηλυκά κουνούπια διαθέτουν μια μυτερή και λεπτή προβοσκίδα που εισάγουν στο δέρμα και με την οποία ρουφούν το αίμα το οποίο στην συνέχεια αποθηκεύουν στην κοιλιά τους. Τα θηλυκά χρειάζονται το αίμα γιατί περιέχει πρωτεΐνες απαραίτητες για την ανάπτυξη των αυγών που φέρουν. Ένα τσίμπημα μπορεί να περιέχει μέχρι και 5 χιλιοστά του λίτρου αίμα.

Ταυτόχρονα με το τσίμπημα τα κουνούπια αφήνουν και κάποιες δικές τους πρωτεΐνες στο μέρος που τσιμπούν οι οποίες δημιουργούν και όλο τα πρόβλημα μια και σε αυτές μπορεί να κρύβονται μεταδοτικές ασθένειες αλλά είναι και υπεύθυνες για την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα τον κνησμό και το κοκκίνισμα της περιοχής.

 

Γιατί μας πιάνει πονοκέφαλος;

Ο πονοκέφαλος είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα ιατρικά συμπτώματα. Όλοι κάποια στιγμή της ζωής τους υπέφεραν από πονοκέφαλο. Αρκετοί μάλιστα υποφέρουν από χρόνιους πονοκεφάλους. Ο πονοκέφαλος επίσης έχει μεγάλες οικονομικές επιπτώσεις μια και κανείς δεν μπορεί να δουλέψει σωστά με αυτόν. Πρόκειται για μια αίσθηση πόνου που προέρχεται από τα νεύρα και τους μυς που βρίσκονται στο λαιμό και γύρω γύρω στο κεφάλι. Πολλές φορές ο πόνος προέρχεται από τις μήνιγγες, μεμβράνες που καλύπτουν τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος αυτός καθαυτός, ακόμα και αν έχει κάποιο πρόβλημα, δεν πονάει και δεν αισθάνεται πόνο. Η αίσθηση όμως που προκαλείται είναι πόνος στο κεφάλι ή σε κάποιο σημείο του.

Η αιτιολογία του πονοκέφαλου αναλύεται σε δύο κατηγορίες, στους πρωτογενείς και στους δευτερογενείς πονοκέφαλους. Στους πρωτογενείς δεν έχουμε καμία συσχέτιση με κάποια πάθηση ενώ στους δευτερογενείς ο πονοκέφαλος προκαλείται από κάποιο ιατρικό πρόβλημα. Όταν για παράδειγμα είμαστε κρυωμένοι συχνά μας πιάνει και πονοκέφαλος, αυτός είναι ένας δευτερογενής πονοκέφαλος. Στους πρωτογενείς δεν υπάρχουν συγκεκριμένα αίτια και μπορεί να οφείλεται σε διάφορα τυχαία γεγονότα π.χ. έντονες συνθήκες stress που τελικά μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο. Οι πονοκέφαλοι ανάλογα με τον πόνο διαχωρίζονται και σε κατηγορίες όπως ημικρανίες, τοπικοί κ.τ.λ. Όλοι οι πονοκέφαλοι μπορούν να αντιμετωπιστούν με διάφορα φάρμακα που χαλαρώνουν ουσιαστικά την περιοχή του λαιμού και το κεφάλι ή άλλα που αναστέλουν την αίσθηση πόνου.

Οι δευτερογενείς πονοκέφαλοι ξεπερνιούνται όταν γιατρεύεται και η πάθηση που τους προκαλεί. Οι πρωτογενείς δεν έχουν συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης και θα πρέπει να τους δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή όταν είναι έντονοι ή συχνοί για να βρεθεί η αιτιολογία τους.

 

Γιατί η σκόνη του σπιτιού είναι πάντα γκρίζα;

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η σκόνη του σπιτιού αποτελείται από κύτταρα του δέρματος τα οποία έχουν αποβληθεί καθώς κι από διαστρική σκόνη. Το ίδιο συμβαίνει και με την γκαρνταρόμπα μας. Το ξερό δέρμα έχει ένα ημιδιαφανής γκρίζο χρώμα, και συνεπώς το ίδιο και η σκόνη.

Δεν υπάρχει άλλο χρώμα στη σκόνη γιατί τα αιμοφόρα αγγεία βρίσκονται πολύ βαθύτερα και δεν χάνονται καθώς το δέρμα μεγαλώνει. ʼλλες μορφές σκόνης όπως για παράδειγμα η σκόνη του εδάφους που μεταφέρεται με τον αέρα, μπορεί να έχει διάφορα χρώματα και το χρώμα είναι ενδεικτικό της προέλευσης της.

 

Γιατί το στομάχι μας γουργουρίζει όταν πεινάμε;

Το σώμα μας γνωρίζει πότε είναι η κανονική ώρα για το μεσημεριανό φαγητό. Έτσι όταν έρχεται η ώρα του φαγητού το στομάχι αρχίζει να εκκρίνει τα απαραίτητα για την πέψη υγρά άσχετα εάν εμείς τρώμε ή όχι.

Εάν το στομάχι είναι άδειο εκείνη την ώρα, τότε το αποτέλεσμα μπορεί να είναι θορυβώδες. Αντίθετα εάν υπάρχει φαγητό στο στομάχι, τότε αμβλύνεται ο ήχος των υγρών.

 

Γιατί ορισμένα κασέρια έχουν "τρύπες";

Οι τρύπες που εμείς βλέπουμε όταν αγοράζουμε διάφορα είδη τυριών δεν είναι τίποτε άλλο από πραγματικές φυσαλίδες που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης. Τα βακτήρια που χρησιμοποιούνται, κατά τη διαδικασία της ζύμωσης, παράγουν στα προϊόντα αυτής και διοξείδιο του άνθρακα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται φυσαλίδες μέσα στη μήτρα του τυριού.

Συνεπώς το μέγεθος και ο αριθμός των φυσαλίδων που έχουν τα διάφορα τυριά εξαρτάται από την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα και από την ελαστικότητα της μήτρας, όπου γίνεται το τυρί.

 

Γιατί ζεσταίνεται το φαΐ στο φούρνο μικροκυμάτων;

Τα μικροκύματα τα οποία παράγονται από το φούρνο μικροκυμάτων είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, αποτελούμενη από ισχυρά ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία τα οποία αλλάζουν διεύθυνση εκατομμύρια φορές το δευτερόλεπτο. Στα περισσότερα φαγητά περιέχεται νερό, τα μόρια του οποίου περιστρέφονται συνεχώς και βρίσκονται σε συντονισμό με τις αλλαγές που γίνονται στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των μικροκυμάτων. Κατά την περιστροφή τους, τα μόρια του νερού αποκτούν περισσότερη κινητική ενέργεια, ενώ μαζί με αυτά θερμαίνεται ταυτόχρονα και το φαγητό.

Ο ανεμιστήρας που υπάρχει στο εσωτερικό του φούρνου μικροκυμάτων ανακινεί τους ατμούς που παράγονται κατά τη διαδικασία του μαγειρέματος, ενώ ταυτόχρονα ανακλά τα μικροκύματα, τα οποία διασκορπίζονται μέσα στο φούρνο. Ο περιστρεφόμενος δίσκος βοηθά ώστε το φαγητό να θερμαίνεται ομοιόμορφα. Η λυχνία από όπου παράγονται και ελευθερώνονται τα μικροκύματα, κατευθύνει τα τελευταία στα πτερύγια του ανεμιστήρα ώστε να επιταχυνθεί η διαδιακασία θέρμανσης του φαγητού που περιέχεται μέσα στο φούρνο μικροκυμάτων.

 

Γιατί η ραδιενέργεια είναι επιβλαβής για τους οργανισμούς;

Η ραδιενέργεια είναι μία μορφή ενέργειας. Υπάρχουν 3 είδη ραδιενέργειας: η άλφα ακτινοβολία (σωματίδια αποτελούμενα από πυρήνες ατόμων ηλίου), η βήτα ακτινοβολία (σωματίδια που είναι ίδια με τα ηλεκτρόνια) και η γάμμα ακτινοβολία (ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία). Και τα τρία είδη έχουν το χαρακτηριστικό ότι είνα ιονίζουσες ακτινοβολίες (ακτινοβολίες που προκαλούν τον σχηματισμό ιόντων, φορτισμένων δηλαδή ατόμων). Καθώς οι α, β, γ ακτινοβολίες διέρχονται μέσα από ιστούς και κύτταρα δημιουργούν ιόντα και ελεύθερες ρίζες υψηλής ενέργειας. Άρα η ακτινοβόληση των ζωντανών κυττάρων με την ακτινοβολία ιοντισμού προκαλεί τη ζημιά. Η ραδιενέργεια εκπέμπεται από τις ασταθείς μορφές των στοιχείων. Παραδείγματος χάριν, το ιώδιο κανονικά είναι αρκετά αβλαβές και χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό. Υπάρχει όμως μια διαφορετική μορφή του ιωδίου, το ιώδιο-137 (ισότοπο του ιωδίου, δηλαδή άτομο ιωδίου με διαφορετικό αριθμό νετρονίων), το οποίο είναι ραδιενεργό. Δεδομένου ότι είναι ασταθές διασπάται και κατά τη διάρκεια της απσύνθεσής του εκπέμπει ακτίνες γάμμα υψηλής ενέργειας.

Η ραδιενεργός τέφρα από την έκρηξη μιας πυρηνικής βόμβας ή ενός ατυχήματος σε έναν πυρηνικό σταθμό, περιέχει πολλά ασταθή ραδιενεργά ισότοπα συμπεριλαμβανομένων του ιωδίου-131 (εκπέμπει γάμμα ακτινοβολία), του στρόντιου-90 (εκπέμπει βήτα ακτινοβολία) και του πλουτώνιου-239 (εκπέμπει άλφα ακτινοβολία). Το ιώδιο-131 είναι επικίνδυνο γιατί όταν εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα συμπεριφέρεται όπως το κανονικό ιώδιο και πηγαίνει κατ' ευθείαν στο θυροειδή αδένα όπου εισαγάγεται στα κύτταρα. Το ιώδιο-131 στην πυρηνική ραδιενεργό τέφρα καλύπτει τη βλάστηση που υπάρχει σε ένα μεγάλο λιβάδι. Επομένως τα ζώα που βόσκουν, όπως οι αγελάδες και τα πρόβατα λαμβάνουν το ιώδιο-131 με τα τρόφιμά τους και το μεταφέρουν στο γάλα. Οι άνθρωποι που πίνουν το εν λόγω γάλα συσσωρεύουν το ιώδιο-131 στο θυροειδή τους αδένα. Οι ακτίνες γάμμα ακτινοβολούν τα κύτταρα και προκαλούν βλάβες στο γενετικό υλικό του ανθρώπου, το DNA. Εάν η ζημιά δεν μπορεί να διορθωθεί, τότε αλλάζει η σύσταση του DNA προκαλώντας μετάλλαξη. Τα μεταλλαγμένα κύτταρα μπορούν να μετατραπούν σε καρκίνο του θυροειδή αδένα. Το στρόντιο-90 είναι επικύνδυνο γιατί συμπεριφέρεται όπως ακριβώς και το ασβέστιο. Καθώς ρυπαίνεται το λιβάδι, μεταφέρεται μέσω της τροφής στο γάλα των ζώων. Στο σώμα το στρόντιο, ακολουθεί το ασβέστιο και εισέρχεται στα οστά όπου και ακτινοβολεί το μυελό των οστών και τα οστικά κύτταρα. Το πλουτώνιο-239 συμπεριφέρεται επίσης όπως το ασβέστιο και μπορεί να εισαχθεί στο σώμα με την εισπνοή και να εγκατασταθεί στους πνεύμονες καθώς επίσης και στα οστά. Εκεί εκπέμπει άλφα ακτινοβολία που επιδρά στα περιβάλλοντα κύτταρα. Τα βήτα σωματίδια που προέρχονται από το στρόντιο-90 και τα άλφα σωματίδια που προέρχονται από το πλουτώνιο-239 ελευθερώνουν μεγάλα ποσά ενέργειας προκαλώντας μεγάλες ζημιές στους ζωντανούς ιστούς.

Τα περισσότερα κύτταρα νεκρώνονται όταν δεχθούν τα σωματίδια άλφα ή βήτα, ειδικότερα εάν τα τελευταία προσεγγίσουν τον κυτταρικό πυρήνα όπου υπάρχει το DNA. Εάν όμως δεν νεκρωθεί το κύτταρο, σίγουρα θα υποστεί σημαντικές ζημιές. Το ευαίσθητο σε ακτινοβολία DNA, όταν δεχθεί επίθεση από σωματίδια άλφα ή βήτα μπορεί να υποστεί μη-αναστρέψιμη ζημιά, δηλαδή μετάλλαξη. Εάν το κατεστραμένο κύτταρο είναι στους πνεύμονες ή στον μυελό στων οστών ίσως αυτό εξελιχθεί σε καρκινικό. Εάν κάποιο από τα βλαστικά κύτταρα (προγονικά κύτταρα από τα οποία προέρχονται τα υπόλοιπα του οργανισμού μας) δεχθούν επίθεση, τότε η μετάλλαξη θα υπάρχει σε όλα τα κύτταρα του εμβρύου. Εάν ακτινοβοληθούν γαμετικά κύτταρα τότε εκτός από τους προγόνους και οι απόγονοι θα εμφανίζουν τις μεταλλάξεις. Ένα άλλο αποτέλεσμα της έκθεσης σε ακτινοβολίες είναι πως οι υψηλές σε ενέργεια ακτινοβολίες οι οποίες δεν προκαλούν όμως θάνατο, επιφέρουν καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Βέβαια να μην ξεχνάμε ότι η ακτινοβολία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ευεργετικά ειδικά στις ακτινοθεραπείες, όπου στοχεύονται και καταστρέφονται καρκινικά κύτταρα για την θεραπεία των ανθρώπων από τον καρκίνο.

 

Γιατί σχηματίζονται "σακούλες" και μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια μας;

Πολλοί οι λόγοι οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν μία τέτοια εξέλιξη. Οι τρεις πιο πιθανοί είναι: γενετικοί (κληρονόμηση ενός τύπου δέρματος που είναι επιρρεπές στη δημιουργία τέτοιων σχηματισμών), κατακράτηση υγρών (προκαλεί πρήξιμο, το οποίο μπορεί να κάνει ορατές τις σκιές) και η γήρανση (το δέρμα γύρω από τα μάτια λεπταίνει και χαλαρώνει). Τα βλέφαρα είναι οι λεπτότερες και μαλακότερες περιοχές του δέρματος. Το κανονικό δέρμα έχει πάχος περίπου 2 χιλιοστά, ενώ το δέρμα των βλεφάρων μόνο 0,5 χιλιοστά.

Οι σακούλες κάτω από τα μάτια, αποτελούνται από λιπαρό ιστό και υγρά, ενώ σε ορισμένες οικογένειες δημιουργούνται νωρίτερα. Σκιές από το φωτισμό μπορεί να κάνουν δυνατή την εμφάνιση των κύκλων, ή το λεπτό δέρμα στο χαμηλότερο επίπεδο του βλεφάρου μπορεί να επιτρέψει στο σκούρο κόκκινο ή πορφυρό εσωτερικό του να γίνει ορατό. Εάν το υγρό διατηρηθεί στο σώμα, οι σακούλες ίσως γίνουν μεγαλύτερες, καθώς κινούνται προς τα κάτω, λόγω βαρύτητας. Μερικές συνθήκες που έχουν σαν αποτέλεσμα τη κατακράτηση των υγρών είναι τα προβλήματα της καρδιάς, του θυροειδή, των νεφρών και του συκωτιού, η υψηλή πίεση του αίματος και το προεμμηνορροιακό φούσκωμα. Ορισμένα φάρμακα (όπως η κορτιζόνη) μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στα υγρά. Επιπλέον, καθώς το σώμα γηράσκει, το δέρμα γύρω από τα μάτια λεπταίνει και ίσως να κρεμάσει προκαλώντας τις σακούλες.

Η κούραση μπορεί να κάνει τους μυς να χαλαρώσουν ή να χάσουν τον τόνο τους, με τα ίδια αποτελέσματα, αλλά η κούραση ίσως δεν είναι πιθανώς τόσο σημαντική αιτία. Μια άλλη κοινή αιτία πρηξίματος και δημιουργίας σακούλων, είναι η υπερβολική αύξηση της μυϊκής μάζας γύρω από τα μάτια. Αυτό αφορά ειδικότερα ανθρώπους που χαμογελούν ή στραβίζουν πολύ συχνά. Μερικές φορές η λύση στους κύκλους και τις σακούλες μπορεί να είναι τόσο απλή, όπως η παύση ενός ενοχλητικού καλλυντικού, σαν τη μάσκαρα, η οποία μπορεί να περιέχει μία χρωστική ουσία, υπεύθυνη για αλλεργικές αντιδράσεις σε ορισμένους ανθρώπους.

 

Γιατί στον ακουστικό πόρο συλλέγεται μερικές φορές μία κίτρινη ουσία που φαίνεται σαν κερί;

Το κερί των αυτιών, γνωστό και ως κυψελίδα αποτελεί έναν προστατευτικό μηχανισμό ο οποίος παγιδεύει τα μόρια σκόνης και ρύπου, προκειμένου να τα αποτρέψει να πλησιάσουν το τυμπανικό υμένα. Εκτός της προστασίας από τους ρύπους και το νερό, επιτυγχάνεται η λίπανση του ακουστικού πόρου ενώ οι όξινες ιδιότητες της κυψελίδας την αναγάγει σε μία αρκετά σημαντική αντιμικροβιακή ουσία. Έτσι βοηθά στην αποτροπή εξωτερικής φλεγμονής από μύκητες και βακτήρια.

Το κερί αυτό δημιουργείται από μικρούς αδένες που υπάρχουν κάτω από το δέρμα, του έξω ακουστικού πόρου. Η παραγωγή του εξαρτάται από άνθρωπο σε άνθρωπο ενώ συνήθως υπάρχει σε μεγαλύτερες ποσότητες στους ηλικιωμένους ανθρώπους. Κανονικά, το αυτί έχει την ικανότητα αυτοκαθαρισμού, αφού το κερί βαθμιαία στεγνώνει, σχηματίζεται σε μικρά κομμάτια τα οποία είτε μπορούν να απομακρυνθούν μόνα τους ή με καθάρισμα ήπιας μορφής.

Εάν συσσωρευτεί μεγάλη ποσότητα κεριού, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αποφύγουμε να το απομακρύνουμε μόνοι μας, αφού σε αυτή μας τη προσπάθεια ίσως ωθήσουμε το κερί βαθύτερο στον ακουστικό πόρο, πιέζοντας τον τυμπανικό υμένα με συνέπεια τον τραυματισμό του τυμπάνου ή την απώλεια ακοής. Ο γιατρός μπορεί να αφαιρέσει το κερί ή να προτείνει κάποιες ειδικές σταγόνες που κατορθώνουν να το μαλακώσουν ενώ σε μερικές περιπτώσεις συνίστανται ισχυρότερα αποσκληρυντικά. Τα αποσκληρυντικά ή ακόμα και το νερό δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται χωρίς την απαιτούμενη ιατρική οδηγία εάν υπάρχει η υποψία πως έχει διατρηθεί το τύμπανο, αφού κάτι τέτοιο ίσως προκαλέσει μία μόλυνση.

 

Γιατί χρησιμοποιείται ο υδράργυρος για τα ιατρικά θερμόμετρα;

Το πρώτο θερμόμετρο κατασκευασμένο από τον Γαλιλαίο, χρησιμοποιούσε αέρα κι επομένως ήταν επιρρεπές στις μεταβολές του καιρού. Για πρώτη φορά, το 1659 καταγράφεται η χρήση υδραργύρου στα θερμόμετρα, από των Γάλλο Ismael Bouliau. Το επόμενο βήμα ήταν να προσδιοριστεί ο τρόπος βαθμολόγησής του. Αρχικά επιλέχθηκε μία κρύα ημέρα του χειμώνα και μία ζεστή ημέρα του καλοκαιριού για τον καθορισμό των ανώτερων και κατώτερων τιμών του. Το 1665 ο Ολλανδός φυσικός Huygens επέλεξε τη θερμοκρασία του νερού που βράζει και τη θερμοκρασία του πάγου που λιώνει. Το 1742 ο Σουηδός Κέλσιος αντιστοίχισε στην μεν πρώτη τη θερμοκρασία 0 στη δε δεύτερη τη θερμοκαρασία 100. Στη συνέχεια χώρισε το διάστημα μεταξύ αυτών των δύο αριθμών σε 100 ίσα μέρη και έτσι δημιουργήθηκε η κλίμακα θερμικρασίας που ονομάστηκε εκατονταβαθμιαία κλίμακα ή κλίμακα κελσίου. Ο συνεργάτης τους Κελσίου, Stromer αντέστρεψε την κλίμακα και με αυτό τον τρόπο την χρησιμοποιούμε εώς και σήμερα.

Κάθε ιατρικό θερμόμετρο αποτελείται από ένα μεταλλικό άκρο, το οποίο συνδέεται με τριχοειδές σωλήνα γεμάτο με υδράργυρο. Όταν η θερμοκρασία αυξάνεται, ο υδράργυρος διαστέλλεται κι ανέρχεται στο τριχοειδές. Τα θερμόμετρα αυτά είναι κατασκευασμένα για να μετρούν τη θερμοκρασία του σώματος, περίπου 36,7 βαθμούς κελσίου. Για αυτό είναι βαθμολογημένα από τους 35-42 βαθμούς κελσίου, με υποδιαιρέσεις ανά 0,1 βαθμό κελσίου.

Τα θερμόμετρα υδραργύρου δεν μπορούν να μετρήσουν θερμοκρασίες μικρότερες από -39 βαθμούς κελσίου, επειδή στη θερμοκρασία αυτή ο υδράργυρος στεροποιείται, αλλά ούτε και μεγαλύτερες από +357 βαθμούς κελσίου γιατί στη θερμοκρασία αυτή ο υδράργυρος βράζει. Για αυτές τις θερμοκρασίες χρησιμοποιύνται εναλλακτικά θερμόμετρα όπως θερμόμετρα οινοπνεύματος, πετρελαίου ή ακόμα και ηλεκτρικά με δυνατότητα μέτρησης θεμροκρασίας μεταξύ -260 βαθμούς κελσίου εώς 1600 βαθμούς κελσίου.

 

Γιατί η Γη είναι χωρισμένοι σε παράλληλους και μεσημβρινούς

Μερικές φορές, οι πιλότοι ή οι ναυτικοί είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τη θέση ενός σημείου πάνω στην επιφάνεια της Γης. Έτσι οι επιστήμονες σκέφτηκαν να χωρίσουν τη γη σε νοητές γραμμές, οι οποίες να διασταυρώνονται μεταξύ τους. Στην επιφάνεια του κάθε ημισφαιρίου χάραξαν 90 γραμμές, που απέχουν το ίδιο μεταξύ τους και σχηματίζουν κύκλους παράλληλους προς τον Ισημερινό και γι' αυτό ονομάζονται παράλληλοι.

Ο μεγαλύτερος από τους παράλληλους είναι ο Ισημερινός, οι οποίοι προοδευτικά μικραίνουν καθώς πλησιάζουμε προς τους πόλους, ώστε τελικά σε αυτούς να μην είναι παρά ένα σημείο. Και στα δύο λοιπόν ημισφαίρια υπάρχουν 180 παράλληλοι, με μεταξύ τους απόσταση περίπου 111 χιλιόμετρα. Κατά τη διεύθυνση από το Βορρά προς το Νότο χάραξαν 180 ημικύκλια, που περνούν όλα από τους πόλους και έχουν μήκος 20.000 χιλιόμετρα. Αυτά τα ημικύκλια ονομάζονται μεσημβρινοί. Στον ισημερινό οι μεσημβρινοί απέχουν μεταξύ τους 111 χιλιόμετρα.

Εάν επιθυμούμε να μάθουμε τη θέση ενός σημείου πάνω στην επιφάνεια της Γης, αρκεί να υπολογίσουμε με τα κατάλληλα όργανα σε ποιό μεσημβρινό και σε ποιό παράλληλο βρίσκεται το σημείο αυτό.

 

[thesspunter]

Ρε συ φίλε πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά αλλά με αυτή τη κωλάρα στη μούρη μου πού να συγκεντρωθώ να τα διαβάσω...

Πάρτην σε παρακαλώ από μπροστά μου!!!!!!!!!!! ;)

 

όλοι το ίδιο μου λένε!

 

Όταν ψήνουμε το pop-corn, γιατί αυτό εκρύγνηται;

Ο συνδυασμός δύο παραγόντων είναι ικανός να προκαλέσει το "σκάσιμο" του pop-corn: η ικανοποιητική μεταφορά θερμότητας στο εσωτερικό του πυρήνα του καλαμποκιού (το ενδοσπέρμιο) και η υψηλή μηχανική αντοχή και ακεραιότητα του εξωτερικού στρώματος (το περικάρπιο). Η έντονη θέρμανση αναγκάζει το νερό που υπάρχει μέσα στο ενδοσπέρμιο να εξατμιστεί και αυτή η μεταβολή προκαλεί υψηλή πίεση στο εσωτερικό του πυρήνα. Το περικάρπιο, λειτουργεί σαν ένα αγγείο υψηλής πίεσης, το οποίο αντιστέκεται στην ρήξη, εώς ότου επιτευχθεί η απαραίτητη υψηλή πίεση. Σε αυτό το σημείο ο πυρήνας εκρύγνηται με βίαιο τρόπο, παράγοντας τον χαρακτηριστικό ήχο του "σκασίματος". Όταν συμβεί αυτό, το πλούσιο σε άμυλο ενδοσπέρμιο, επεκτείνεται γρήγορα καθώς οι κόκκοι αμύλου διογκώνονται, δημιουργώντας την συκεκριμένη σύσταση του προϊόντος. Προσοχή: εκείνες οι ποικιλίες καλαμποκιού στις οποίες παρατηρείται μικρή μεταφορά θερμότητας από το ενδοσπέρμιο και αδύναμο περικάρπιο, δεν "σκάνε".

Εάν ο πυρήνας είναι ξηρός δεν θα υπάρχει αρκετή εσωτερική πίεση για να εκραγεί. Εάν ο πυρήνας είναι πολύ υγρός, η πίεση θα αυξηθεί απότομα, προτού να μαγειρευτεί το άμυλο: το περίβλημα μαλακώνει και ανοίγει πρόωρα, και τελικά παίρνουμε διαρυγμένους πυρήνες. Ομοίως δεν θα έχουμε καλό pop-corn εάν το μαγειρέψουμε, σε χαμηλή θερμοκρασία. Γιατί η γρήγορη αύξηση της πίεση προκαλεί τη διάσπαση του περιβλήματος και το "σκάσιμο". Αργή θέρμανση επιτρέπει στον πυρήνα να μαλακώσει, έτσι διαρηγνύεται σε χαμηλότερη πίεση και επιτρέπει στο υπόλοιπο νερό να απομακρυνθεί νωρίς.