Συνεντεύξεις

Δημιουργώ αυτό το νήμα με κάθε επιφύλαξη για την ύπαρξη παρόμοιου ή ακόμα και ίδιου νήματος που μου έχει διαφύγει.

Το προσαρτώ στην κατηγορία "Πολιτική & Θρησκευτικά" στο βαθμό που οι συνεντευξιαζόμενοι αναφέρονται σε θέματα που άπτονται της οικονομικής, της πολιτικής και της κοινωνικής "θεωρίας" μας και της κοσμοθεωρίας μας εν γένει.

~ ~ ~

[size=14pt]«Το σημερινό κράτος-Λεβιάθαν είναι ένα είδος καφκικού απρόσωπου μηχανισμού»[/size]

Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς στη συνέντευξή του αναλύει τα χαρακτηριστικά του νέου «αόρατου Λεβιάθαν», τις διαφορές από τον Χομπσιανό πρόγονό του, αλλά και τη μετάλλαξη της δημοκρατίας με όλες τις σύγχρονες αντιδραστικές της πλευρές, οι οποίες τείνουν να αναιρέσουν το περιεχόμενό της.

• Ο τίτλος του νέου σας βιβλίου είναι «Ο αόρατος Λεβιάθαν». Υπονοείτε μ' αυτό ότι η κατάσταση επιστρέφει ή –ακόμα χειρότερα– επιδεινώνεται σε σχέση με την εποχή του Χομπς, καθώς σήμερα το τέρας δεν έχει καν πρόσωπο και είναι «πανταχού παρόν»;

Τι θα πει Λεβιάθαν; Τι είναι ο «αόρατος Λεβιάθαν»; Είναι στην ουσία μια εξουσία που δεν φαίνεται. Μια εξουσία που δεν έχει ανάγκη να μιλάει, η οποία δεν έχει καν ανάγκη να προβάλλει με τρόπο προκλητικό τις προτιμήσεις της. Υπάρχει· και ως υπάρχουσα δημιουργεί προϋποθέσεις για να μην μπορεί κανείς να την ανατρέψει. Τι είναι ο Λεβιάθαν; Είναι το κράτος. Ο παλαιός Λεβιάθαν του Χομπς ήταν το κράτος. Ήταν κάτι το συγκροτημένο, ένας θεσμός φιλελεύθερος ή αυταρχικός –δεν έχει σημασία–, ο οποίος όμως αναλάμβανε την ηθική, πολιτική και πολιτιστική ευθύνη να χαράξει μια πολιτική την οποία επέβαλλε στους ανθρώπους.

Ο σημερινός Λεβιάθαν δεν έχει κέντρο. Δεν εκλέγεται από κανέναν, δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Ο Λεβιάθαν σήμερα είναι ένας μηχανισμός ο οποίος εμφανίζεται ουδέτερος, αντικειμενικός, αλλά και αναπότρεπτος. Με αυτή την έννοια λοιπόν, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προτείνει κανείς μορφές οι οποίες θα έρχονται σε αντίθεση με τον Λεβιάθαν. Ο Λεβιάθαν απορροφά και σφραγίζει τα πάντα και τιμωρεί με τον δικό του –συχνά ανεπαίσθητο και αδιόρατο– τρόπο όλους εκείνους που αμφισβητούν την αυτονόητη πρωτοκαθεδρία του.

Ο σημερινός Λεβιάθαν είναι ένα είδος καφκικού απρόσωπου μηχανισμού που δεν αφήνει καν τους ανθρώπους να σκεφτούν για το τι είναι σωστό και τι λάθος, για το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται. Τα πράγματα γίνονται διότι έτσι γίνονται. Αυτός ο απόλυτος εξουσιαστικός πραγματισμός είναι και εκείνο που συγκροτεί τη μεγάλη του δύναμη. Κανένα κράτος στον κόσμο δεν μπορεί να αντισταθεί αυτή τη στιγμή σ' αυτό το χαώδες, αγοραίο κατασκεύασμα που ονομάζεται Λεβιάθαν, απόδειξη δε αυτού είναι το γνωστό γεγονός ότι πλέον οι πολιτικές εξουσίες εκβιάζονται συνεχώς από τις οικονομικές εξουσίες, οι οποίες απευθύνονται –υπό ορισμένες προϋποθέσεις– σε διαιτητικά όργανα, για να αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζητήσουν αποζημίωση από τα τυχόν κράτη που, κατ' αυτές, δεν τις επέτρεψαν να κερδοφορήσουν ως θα όφειλαν να μπορούν να το κάνουν.

Αυτό και μόνο σαν νοηματική κατασκευή –το να είναι δυνατό ένα κεφάλαιο να μηνύει και να κάνει αγωγή στο κράτος και να ζητά αποζημίωση γιατί δεν τον άφησε να κερδοφορήσει ως θα όφειλε–, δείχνει πόσο περίπλοκες και δυσανάγνωστες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στις πολλαπλές εξουσίες έτσι όπως τις γνωρίζαμε (πολιτική, οικονομική, ιδεολογική), τώρα δεν υπάρχουν αυτές οι διαφορές. Τώρα όλες αυτές οι εξουσίες διαχέονται μέσα σ' ένα ανώνυμο και απροσδιόριστο σύστημα, το οποίο επιβάλλει τη βούλησή του ως αυτονόητη. Οτιδήποτε, δε, έρχεται σε αντίθεση με αυτό το σύστημα, θεωρείται παράλογο, εξοβελιστέο και επομένως ασήμαντο. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο αντίσταση σ' αυτό το σύστημα.
Οι αντιστάσεις είναι πλέον πολιτικές –εάν θέλετε· δηλαδή, για πολιτικά συμφέροντα που διακυβεύονται. Αλλά όσον αφορά τη δομή του συστήματος, όλες οι χώρες του κόσμου υπόκεινται σε αυτήν τη δικτατορία των αφανών αγοραίων σκοπιμοτήτων.

Ακόμα και η Κίνα, η οποία έχει τύποις κομμουνιστικό καθεστώς, έχει μπει σ' αυτό το σύστημα και παίζει το παιχνίδι ακριβώς όπως το παίζουν όλοι οι άλλοι.
Αυτό δεν ισχύει απολύτως για τις μεγάλες χώρες. Αυτές έχουν ακόμα περιθώρια αντίστασης και επιβολής πολιτικής, κάνουν και τους πολέμους και πολλά απ' αυτά που θέλουν. Κατά τρόπο παράδοξο, εκ πρώτης όψεως, βρισκόμαστε σ' ένα σύστημα το οποίο εξουδετερώνει a priori όλες τις αντιστάσεις. Και παραδόξως, έχει φτάσει σε μια κατάσταση όπου όλες τις άλλες απόψεις το σύστημα είτε τις αντιπαρέρχεται αζημίως και ακόπως είτε αυτές προσκρούουν σε μια γενική νωχέλεια και αδιαφορία. Μια αποπολιτικοποίηση και αποϊδεολογικοποίηση ενός κοινού, το οποίο έχει εθιστεί πλέον στο γεγονός ότι υπάρχει μία πραγματικότητα και καμία άλλη δεν είναι νοητή. Αυτό για μένα είναι το καινούργιο, το οποίο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ιδέες του Διαφωτισμού.

Ο Διαφωτισμός υπήρξε μια απελευθέρωση της ανθρώπινης σκέψης, στηρίχτηκε πάνω στην ελευθερία, στον διάλογο και στη σύγκρουση και στη διχογνωμία. Στη δημιουργία συνεχών διακυβευμάτων για όλα τα πράγματα. Οι μεγάλοι διαφωτιστές φιλόσοφοι μέχρι και τον εικοστό αιώνα αμφισβητούσαν τα πάντα. Τι είναι καλό και τι είναι κακό. Τι πρέπει να γίνει και τι όχι. Αυτή τη στιγμή το καλό είναι δεδομένο. Καλό είναι εκείνο το οποίο υπακούει στη διαλεκτική του συστήματος. Οτιδήποτε άλλο είναι παράλογο. Και ως παράλογο είναι εξοβελιστέο.

• Θεωρείτε πως το ύψιστο διακύβευμα, αλλά και θύμα, σήμερα είναι η «βασική πολιτειακή αξία της νεωτερικότητας, η φιλελεύθερη αντιπροσωπευτική δημοκρατία». Αυτή αμφισβητείται κυρίως από τη Δεξιά-Ακροδεξιά, χωρίς –όπως στον μεσοπόλεμο– να υπάρχει αμφισβήτηση ή απειλή από τα αριστερά. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Ότι τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμα χειρότερα και από τον μεσοπόλεμο;

Ναι. Θα έλεγα πως ναι. Διότι τα αντιδημοκρατικά κινήματα στον μεσοπόλεμο, αλλά και τα νεότερα αντιδημοκρατικά κινήματα της Ακροδεξιάς και της Ακροαριστεράς όπως τα ξέρουμε και τα έχουμε ζήσει, ήταν κινήματα τα οποία στηρίζονταν στη συγκυρία και ήταν βασικά πολιτικά κινήματα. Πολιτικά κινήματα που αμφισβητούσαν μια άλλη πολιτική οργάνωση της Πολιτείας, επί τη βάσει εντελώς διαφορετικών αφετηριών και αντανακλώντο μέσα σε μια κοινή γνώμη η οποία είχε αγανακτήσει από τα υφιστάμενα και έψαχνε να βρει τρόπους να εκκολάψει νέα οργάνωση της κοινωνίας.

Η σημερινή αντιδημοκρατική τάση είναι πολύ βαθύτερη. Δεν αναφέρεται στον τρόπο οργάνωσης του πολιτικού συστήματος. Το πολιτικό σύστημα μπορεί να οργανωθεί όπως θέλει. Αναφέρεται σε κάτι πολύ βαθύτερο. Αναφέρεται στην αποπολιτικοποίηση του συστήματος στο σύνολό του. Ε, αυτή τη στιγμή τα ελλείμματα δημοκρατίας δεν αναφέρονται στο ότι οι άνθρωποι χάνουν τα δικαιώματά τους ή ότι καταπιέζονται. Αναφέρονται στο γεγονός πως ό,τι και να ψηφίσεις, ό,τι και να επιλέξεις, οφείλεις να εντάξεις την ψήφο σου και την καθημερινότητά σου σ' ένα δεδομένο εκ των προτέρων σύστημα ιδεών και οργανωτικών προδιαγραφών, από τις οποίες δεν τολμά κανείς να αποστεί. Αυτό για μένα είναι μια ουσιαστική και πολύ βαθύτερη –και ιστορικά ακόμα πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί– αμφισβήτηση των δημοκρατικών ιδεωδών.

Στη δημοκρατία, πριν από οτιδήποτε άλλο, πριν καν τεθεί θέμα εκπροσώπησης, τίθεται θέμα ορίων μέσα στα οποία παίζεται το παιχνίδι των αποφάσεων. Έτσι, οι αποφάσεις είναι εκτός δημοκρατικής διαδικασίας και εκτός πολιτικής. Είναι δεδομένες. Τα περισσότερα πράγματα που γίνονται είτε ως προϊόντα αποφάσεων είτε ως παρενέργειες μιας συστημικής πραγματικότητας είναι εσωτερικοποιημένες μορφές ενός κοινωνικού αυτοματισμού. Αυτός ο αυτοματισμός αφαιρεί από την πολιτική, αλλά και από τα άτομα, την αρμοδιότητα να κρίνουν πολιτικά και να δρουν.

Δηλαδή, οι περισσότεροι πολίτες δεν είναι δυνατόν να ταυτιστούν με τους άλλους πολίτες δημιουργώντας ένα συλλογικό υποκείμενο το οποίο θα έχει διαφορετική άποψη από άλλα συλλογικά υποκείμενα. Ακόμα και ο φασισμός δημιούργησε ένα συλλογικό υποκείμενο. Το ίδιο –και ακόμα περισσότερο φυσικά– και ο κομμουνισμός. Οι αντιδημοκρατικές τάσεις στον μεσοπόλεμο –και μέχρι πρόσφατα ακόμα– δεν αποσκοπούσαν στην κατάργηση της δυνατότητας των υποκειμένων να μετέχουν σ' ένα σύστημα. Αποσκοπούσαν στην προσωρινή στρατηγική φίμωση των εχθρών.

Εδώ δεν πρόκειται για τους εχθρούς, αλλά για όλους. Πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο επιβάλλει στη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων να γίνεται μια μάζα η οποία δεν είναι δυνατόν καν να μετατραπεί σε λαό ή σε όχλο. Η μάζα, η σημερινή, είναι μια μάζα υποκειμένων που υπάρχουν μόνο ως άτομα που επιδιώκουν το καθένα χωριστά τη δική του προσωπική επιβίωση.

• Διαπιστώνετε την αυξανόμενη παρακμή των συλλογικοτήτων (κόμματα, συνδικάτα, συνεταιρισμοί κ.λπ.) και την αντιμετώπιση του μέλλοντος με καθαρά ατομοκεντρικούς όρους. Αυτό σημαίνει αναγνώριση μιας ήττας και τον θρίαμβο του θατσερικού δόγματος «δεν υπάρχει κοινωνία, αλλά μόνο άτομα και οικογένειες»;

Ακριβώς! Δεν νομίζω η Θάτσερ να είχε συνείδηση όλου αυτού του νέου συστήματος που θα εγκαθίστατο γύρω μας, αλλά αυτό που διατύπωσε με αυτόν τον εύγλωττο τρόπο απεικονίζει μια πραγματικότητα. Συλλογικά υποκείμενα ποια είναι πλέον; Ίσως το μόνο που να έχει μείνει είναι το ιδεοληπτικό έθνος, το οποίο είναι μια άλλη ιστορία. Εκείνο που δεν παραμένει ζωντανό είναι η κοινότητα των εργαζομένων στον ίδιο τόπο, με το ίδιο αντικείμενο και με τα ίδια προβλήματα. Δεν έχει απομείνει, ακόμα, η κοινότητα της ευρείας οικογένειας.

Όλα αυτά τα πράγματα έχουν διαλυθεί στην πιο θεμελιώδη τους διάσταση. Δεν λειτουργεί κανείς μαζί με τους άλλους. Και δεν έχει κανείς την ίδια ευαισθησία και τα ίδια σχέδια με τους άλλους. Αυτό και μόνο δείχνει ότι βρισκόμαστε πολύ μακριά τόσο από την εποχή του φασισμού όσο και του κομμουνισμού. Γι' αυτό είπα πριν ότι πιστεύω πως αυτή τη στιγμή η απειλή εναντίον της δημοκρατίας είναι ουσιαστικότερη, διότι, στο όνομα της δημοκρατίας και κάτω από μιαν επίφαση δημοκρατικότητας, καθιστά πλέον –εάν όχι αδύνατη– εξαιρετικά δύσκολη την άνθηση οποιωνδήποτε συλλογικών διαδικασιών και κινημάτων.
Πολλώ μάλλον που και όταν υπάρχουν τα κινήματα και όταν εμφανιστούν αυτές οι διαδικασίες, και εάν ακόμα έχεις μια ορισμένη στιγμή μια ορισμένη μάζα, η οποία φωνάζει και μετέχει σε συγκεντρώσεις των πλατειών, αυτή η μάζα βρίσκεται υπό συνεχή διάλυση και υπό συνεχή ανακατασκευή και αμφισβήτηση. Όπως φτιάχνεται, διαλύεται. Δεν αντέχει στον χρόνο μια συλλογική διαδικασία, η οποία να μη στηρίζεται σε πάγιες μορφές και δομές που επιβάλλουν σε εκείνον που μετέχει να είναι πιστός στην ολότητα με την οποία ταυτίζεται. Αυτό δεν υπάρχει πια. Και μάλιστα, μέσα από τις διαδικασίες του ίντερνετ και των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, σήμερα υπογράφεις αυτό, αύριο υπογράφεις το άλλο και την τρίτη μέρα πας σπίτι σου. Δεν υπάρχει παρελθόν. Άρα και παρόν, άρα και μέλλον.

• Παρότι διαπιστώνετε ότι «οι ουτοπίες και οι ανατροπές δεν μπορεί πια να είναι αυτό που κάποτε ήταν», επιμένετε ότι «εξακολουθούμε να νοσταλγούμε την αντίσταση» και υπογραμμίζετε την ανάγκη «να εμπνευστούμε τις προϋποθέσεις για μια νέα ουτοπία». Ποιες είναι οι προϋποθέσεις της;

Άμα τις ήξερα... Πολλοί από εμάς περάσαμε τη ζωή μας πιστεύοντας στον σοσιαλισμό, στη δικαιοσύνη, στην ισότητα των ευκαιριών, στην ισότητα των ανθρώπων και στην αδελφότητα. Είναι όλες αυτές οι μεγάλες αξίες της νεωτερικότητας, οι οποίες διατυπώθηκαν με τη γαλλική επανάσταση και εξακολουθούν κατά κάποιο τρόπο μέχρι σήμερα να αποτελούν το θεμέλιο των ιδεολογικών μας κατασκευών.

Αυτή τη στιγμή όλα αυτά τα πράγματα φαντάζουν κάπως απόμακρα και περιττά. Περιττά με την έννοια ότι τι μπορεί να σημαίνει ισότητα σε μια κοινωνία όπου ο καθένας έχει πειστεί ότι δεν έχει άλλο τρόπο να ζει και να επιβιώνει παρά μεγιστοποιώντας τα δικά του πλεονεκτήματα εις βάρος όλων των άλλων; Το αίτημα της ισότητας επί Ροβεσπιέρου ήταν εντελώς διαφορετικό απ' ό,τι είναι σήμερα. Και θα έλεγα ότι ακόμα και η λέξη σοσιαλισμός, η οποία εξακολουθεί να έχει μια μαγική –αν θέλεις– ή μεταφυσική διάσταση, δεν ξέρουμε σε τι αντιστοιχεί. Να δώσω ένα άλλο παράδειγμα.

Η λέξη Αριστερά. Έχει πάψει να μπορεί να έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, το οποίο να κινητοποιεί όλους πάνω στη βάση της ίδιας συμβολικής λογικής. Κάποτε τι ήταν η Αριστερά; Ήταν κάτι που καταλαβαίναμε όλοι. Και οι αριστεροί και οι δεξιοί. Αριστεροί ήταν εκείνοι οι οποίοι πίστευαν στην ισότητα, στην ανακατανομή του εισοδήματος, ήθελαν κατάργηση του καπιταλισμού. Δεν έχουν σημασία οι λεπτομέρειες. Ήξεραν τι ήθελαν και το σχέδιο ήταν διατυπώσιμο και ήταν δυνατό επί τη βάσει μιας, δύο ή δέκα προδιαγραφών να περιγραφεί κατά τρόπο κατανοητό. Δηλαδή, όλοι λίγο πολύ μπορούσαν να ξέρουν τι είναι Αριστερά. Σήμερα;

• Ποια ερωτήματα προκύπτουν σήμερα;

Θα αναφερθώ σε τρεις θεμελιώδεις συγκρούσεις στον σημερινό κόσμο μας, οι οποίες δεν είναι συμβατές μεταξύ τους.

Πρώτη σύγκρουση και παλαιά: αδικία, συγκέντρωση πλούτου, μεγαλύτερη απόγνωση. Επομένως αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας. Αίτημα ανακατανομής του εισοδήματος.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Υπάρχει και ένα άλλο, δεύτερο ζήτημα, το οποίο δεν είναι παραπλήσιο, αλλά άσχετο και παραπληρωματικό. Παραγωγισμός; Μεγιστοποίηση πάση θυσία; Έστω και εάν συνεπάγεται την καταστροφή του κόσμου; Όχι μόνο την οικολογική, αλλά και την ιδεολογική. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή το αίτημα το οποίο συμμερίζονταν και η Δεξιά και η Αριστερά, το αίτημα της μεγιστοποίησης της παραγωγής ως προφανούς και μοναδικού τεκμηρίου της προόδου προσκρούει πλέον σε νέες αδυσώπητες πραγματικότητες.

Όχι μόνο στη διάλυση του όποιου παγκόσμιου συστήματος, αλλά και στη διάλυση του πλανήτη ως τέτοιου. Επομένως, προτάσσοντας την παραγωγή και τον πλούτο άνευ όρων και ορίων έναντι όλων των άλλων δυνατών προταγμάτων, συνεπάγεται μια νέα σειρά ηθικών προτεραιοτήτων που δεν έχει καμία σχέση με την παλαιά της Αριστεράς. Γιατί, μην ξεχνάτε ότι η αύξηση των παραγωγικών δυνάμεων και στην ιστορία του αριστερού δόγματος από τον Μαρξ, αλλά και στην πραγματικότητα από τη Σοβιετική Ένωση, θεωρούνταν πάντα προϋπόθεση για ν' αλλάξουν οι παραγωγικές σχέσεις.

Αυτό σήμερα δεν ισχύει πια. Έχουμε ακόμα ένα πιο βασικό ερώτημα απ' ό,τι το ερώτημα της ισότητας και της δικαιοσύνης. Γιατί ν' αυξάνεται η παραγωγή; Είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε σε μια καλύτερη κοινωνία; Ή έρχεται σε αντίφαση με την οποιαδήποτε ηθική ή αξιακή μας προτεραιότητα, η οποία θα έπρεπε να είναι κάτι διαφορετικό από την απλή αύξηση της ποσότητας;

Τρίτο, το οποίο είναι ακόμα σημαντικότερο και παίζει τεράστιο ρόλο σήμερα. Παγκοσμιοποίηση ή επιστροφή στο εθνικό κράτος; Σε ποια κλίμακα λειτουργούν οι κοινωνικές και πολιτικές συσσωματώσεις; Σε ποια κλίμακα μπορούν και πρέπει να λειτουργούν; Αυτή τη στιγμή έχουμε δίπλα στο παλαιό ερώτημα «πώς να φτιάξουμε τον κόσμο να είναι πιο δίκαιος;», το νέο ερώτημα: «μπορούμε να το κάνουμε αυτό χωρίς να αυξάνουμε αλόγιστα την παραγωγή;» και δεύτερον «σε ποια κλίμακα θα το κάνουμε αυτό;». Μπορούμε στην κλίμακα της οικογένειας; Όχι βέβαια. Του εθνικού κράτους;

Πάλι όχι βέβαια! Του κόσμου; Μα εάν το κάνεις σ' επίπεδο κόσμου, τότε φτάνεις σ' αυτές τις φοβερές αντιφάσεις που βλέπουμε σήμερα. Θέλω να πω ότι αυτή τη στιγμή η Αριστερά βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη δυσκολία αυτοπροσδιορισμού και κυρίως ιεράρχησης των στόχων της. Δηλαδή, η συγκυρία είναι καταλυτική κατά το ότι όλες οι μεγάλες ιδέες –σοσιαλισμός, Αριστερά, κομμουνισμός, δικαιοσύνη– δεν είναι δυνατόν να γίνουν μια δομημένη πλατφόρμα με ιεραρχημένους στόχους, έτσι ώστε να είναι κατανοητοί σε όλους και να είναι δυνατό να αποτελέσουν τη βάση ενός κινήματος που θα γίνει με τη σειρά του το αντίπαλο δέος στην υφιστάμενη κατάσταση.

Η συντήρηση –και όταν λέω συντήρηση εννοώ εκείνους οι οποίοι έχουν πειστεί ότι ο μόνος δυνατός κόσμος είναι αυτός που ξέρουμε– δεν έχει παρά να υπακούει στον Λεβιάθαν. Να λειτουργεί ως κομμάτι του και να μην αμφισβητεί την πραγματικότητα. Η λέξη «πραγματικότητα» σαν ύπατη αρχή είναι ακριβώς εκείνο το οποίο απαγορεύει την ουτοπική σκέψη. Απαγορεύει την ουτοπία. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά πόσο τεράστια σημασία έχει από τον Διαφωτισμό και πέρα η δημιουργία ουτοπικών προταγμάτων. Όλες οι μεγάλες ιδέες είναι ουτοπικές σε τελευταία ανάλυση. Είτε είναι ρεαλιστικές είτε δεν είναι.

Από τον Φουριέ, ο οποίος επαγγέλλετο τα Φαλανστήρια, μέχρι και τον Τοκβίλ που μιλούσε για τη δημοκρατία στην Αμερική, όλα αυτά δεν ήταν ρεαλιστικά, ούτε πραγματικά. Αλλά είναι μέσα απ' αυτή την ουτοπική κατασκευή, μέσα από την προσπάθεια να διατυπωθεί «εκείνο που δεν υπάρχει ακόμα» –όπως λέει ο Μπλοχ– δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια άλλη κοινωνία. Αυτή τη στιγμή η πραγματικότητα δεν αντιμετωπίζεται κριτικά. Η ιδέα της κριτικής αντιμετώπισης της πραγματικότητας, η ιδέα «μήπως θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο;», δεν τίθεται πλέον. Και γι' αυτό ακριβώς είναι τα πράγματα πάρα πολύ δύσκολα.
Έχουμε συνηθίσει επί διακόσια χρόνια να ταυτίζουμε την Αριστερά μ' ένα πολύ σαφές πρόταγμα. Αυτή η σαφήνεια του προτάγματος έχει εξανεμιστεί, λόγω ακριβώς της περιπλοκότητας μιας πραγματικότητας, η οποία αφήνει τα πράγματα να κυλάνε ανονόμαστα. Ανονόμαστα και οι τρέχοντες κανονισμοί φαίνεται να απορρέουν λίγο πολύ αυτομάτως από τη συστημική λογική. Αυτό είναι το πιο δύσκολο.

• Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνεται να αποτελεί ένα υβρίδιο νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής και δεξιάς έως ακροδεξιάς ιδεολογίας και πρακτικής σε κοινωνικό επίπεδο. Ποια είναι η αποτίμηση που κάνετε για τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης της Ν.Δ.;

Λίγοι μήνες δεν φτάνουν για να αποτιμήσει κανείς το έργο μιας κυβέρνησης. Όχι μόνο στις σημερινές συνθήκες που είναι τόσο δύσκολες και αντιφατικές, αλλά και ευρύτερα οι πρώτοι μήνες διακυβέρνησης είναι συνήθως ανίχνευση προβλημάτων και διλημμάτων και προσπάθεια να συμμαζευτούν τα ασυμμάζευτα και να συνδυαστούν τα μη συνδυάσιμα.

Από την άλλη, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη εγκαταστάθηκε στην εξουσία σε μια στιγμή που σ' όλη την Ευρώπη και σ' όλο τον κόσμο οι εξελίξεις είναι περίπου ταυτόσημες. Σχεδόν σ' όλο τον κόσμο παρατηρούμε από τη μία ένταση, εμπέδωση και –θα έλεγα– παροξυστική επιβολή νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών και από την άλλη μια εξίσου έντονη αύξηση των αυταρχικών μεθόδων και διαδικασιών που χαρακτηρίζουν τον σύγχρονο κόσμο παντού.
Με αυτή την έννοια, τα διλήμματα τα οποία έχει αναγκαστεί να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είναι ελληνικά, αλλά παγκόσμια. Τα βλέπουμε παντού και οι αντιφάσεις στις οποίες έχει περιέλθει το ελληνικό σύστημα αντανακλούν με απόλυτη ακρίβεια, θα έλεγα, τις ίδιες αντιφάσεις τις οποίες παρατηρούμε σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Δεν πρέπει λοιπόν να ερμηνεύουμε τις δολιχοδρομίες της σημερινής κυβέρνησης σαν κάτι το ελληνικό, σαν μια απόρροια των ιδιαίτερων συνθηκών της Ελλάδας, αλλά σαν απάντηση μιας περιφερειακής χώρας, η οποία βγαίνει από μια κρίση –την οποία ξέρουμε πόσο μεγάλη ήταν και είναι– σε μια παγκόσμια αλλαγής συσχετισμού δυνάμεων, η οποία οδηγεί ταυτόχρονα στην περαιτέρω εμπέδωση των νεοφιλελεύθερων επιλογών και της αγοραίας δικτατορίας και από την άλλη μεριά σε μια ταυτόχρονη απομείωση της κεντρικής σημασίας των δημοκρατικών διαδικασιών, όπως την έχουμε συνηθίσει εδώ και διακόσια χρόνια στην Ευρώπη. Θα έλεγα, δηλαδή, ότι είναι λάθος να κρίνουμε τα τεκταινόμενα της ελληνικής κυβέρνησης –οποιασδήποτε ελληνικής κυβέρνησης– με βάση αποκλειστικά και μόνο τις ιθαγενείς διαδικασίες.

Αυτό δεν είναι σωστό, γιατί από τη μια μεριά μας εμποδίζει να βλέπουμε τις παγκόσμιες προδιαγραφές και το πόσο αιχμάλωτη είναι η οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση των τεκταινομένων σε άλλες χώρες και από την άλλη μεριά επίσης να μην αντιλαμβανόμαστε ότι οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση – συμπεριλαμβανομένης και της προηγούμενης, η οποία βρέθηκε αναγκασμένη να παλινωδεί και να δολιχοδρομεί ανάμεσα στις επιταγές της παγκόσμιας αγοράς, όποιες και εάν είναι αυτές, και στην οποιαδήποτε ιδεολογική καταβολή προέβαλε σαν αφετηρία της ιδεολογικής και πολιτικής της υπόστασης. Δεν είναι δυνατόν να κρίνουμε τα πράγματα ελληνοκεντρικά, διότι κάτι τέτοιο κατά τη γνώμη μου είναι λάθος.

messer έγραψε:

νομιζα πως θα εχει συμβουλες για συνεντευξεις για δουλεια

Κλικ για ολόκληρη προβολή...

αν διαβάσεις προσεκτικά θα ανακαλύψεις προβληματισμούς όχι μόνο για την αγορά εργασίας στην Ελλάδα και σ' όλες τις χώρες του πλανήτη αλλά και για τη φύση της εργασίας στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον γενικά.

Ποτέ δεν ήταν κανένας σπουδαίος στοχαστής.

Γαλλοτραφής, κόλλησε στο ΚΚΕεσ, μετά στην αυλή του Σημίτη και τέλος στον Σύριζα.

Δηλαδή ο παίκτης τι θέλει να πει με αυτό:

οι πολιτικές εξουσίες εκβιάζονται συνεχώς από τις οικονομικές εξουσίες, οι οποίες απευθύνονται –υπό ορισμένες προϋποθέσεις– σε διαιτητικά όργανα, για να αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζητήσουν αποζημίωση από τα τυχόν κράτη που, κατ' αυτές, δεν τις επέτρεψαν να κερδοφορήσουν ως θα όφειλαν να μπορούν να το κάνουν.

Κανένα παράδειγμα απτό έχει να μας δώσει ή ό,τι ν'άναι;

voltaire45 έγραψε:

Ποτέ δεν ήταν κανένας σπουδαίος στοχαστής.

Γαλλοτραφής, κόλλησε στο ΚΚΕεσ, μετά στην αυλή του Σημίτη και τέλος στον Σύριζα.

Δηλαδή ο παίκτης τι θέλει να πει με αυτό:

οι πολιτικές εξουσίες εκβιάζονται συνεχώς από τις οικονομικές εξουσίες, οι οποίες απευθύνονται –υπό ορισμένες προϋποθέσεις– σε διαιτητικά όργανα, για να αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζητήσουν αποζημίωση από τα τυχόν κράτη που, κατ' αυτές, δεν τις επέτρεψαν να κερδοφορήσουν ως θα όφειλαν να μπορούν να το κάνουν.

Κανένα παράδειγμα απτό έχει να μας δώσει ή ό,τι ν'άναι;

Κλικ για ολόκληρη προβολή...

Για τη συμφωνία TTIP έχεις ακούσει τίποτα ή έλκεις την καταγωγή σου από κάποιον άλλον πλανήτη;

Μήπως είσαι μόνιμος κάτοικος εκείνης της επαρχίας όπου τα όρια γνώσης τα 'χουν προδιαγράψει ο παπάς και ο χωροφύλακας κι οτιδήποτε καινούριο φτάνει στ' αυτιά σου φαντάζει εξωπραγματικό;

Ή μήπως πάλι είσαι οπαδός, χωρίς να το ξέρεις, εκείνης της δεξιάς που αγνοεί ποιοι ήταν οι πραγματικοί Έλληνες του 20ου αιώνα;

Πάρε ένα παράδειγμα λοιπόν αφού το ζητάς και μην ανοίγεις το στόμα σου άλλη φορά τόσο εύκολα.

Μην το ανοίξεις ούτε καν γι' αυτά που σε ρώτησα.


[size=12pt]Επενδυτές και πολυεθνικές πάνω από λαούς και κράτη[/size]

Οι μυστικές διαπραγματεύσεις ΗΠΑ - Ε.Ε. για τη συμφωνία TTIP, η οποία θα υποκαταστήσει την ισχύουσα νομοθεσία και θα κάνει νόμους του κάθε ευρωπαϊκού κράτους τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου που έχουν καθιερωθεί από τις πολυεθνικές

Το πρώτο ερώτημα είναι πόσο νόμιμο και πόσο ηθικό είναι μια χώρα να σύρεται σε «ειδικό δικαστήριο» γιατί επέλεξε να αυξήσει τον κατώτατο μισθό ή γιατί αποφάσισε να «παγώσει» τα τιμολόγια του νερού ή να θέσει αυστηρά όρια για την εκπομπή αερίων από τις βιομηχανίες.
Όποιος απαντήσει ότι δεν είναι καθόλου νόμιμο και επ’ ουδενί ηθικό, έχει χάσει από χέρι. Γιατί, σύμφωνα με τις επιταγές της Κομισιόν, σύμφωνα με τα όσα εν κρυπτώ συζητούνται μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο «νόμος του επενδυτή» και οι «κανονισμοί ασφαλείας των πολυεθνικών» για τα τρόφιμα και τα φάρμακα έχουν πλεονέκτημα σε σχέση με τις επιλογές ενός κράτους για την προστασία της δημόσιας υγείας και των πολιτών του.
Το δεύτερο ερώτημα είναι πόσο δημοκρατικό είναι το μέλλον 500 εκατομμυρίων Ευρωπαίων να κρέμεται από 46 τεχνοκράτες - διαπραγματευτές, ερήμην των κρατών - μελών και του Ευρωκοινοβουλίου.
Όποιος απαντήσει ότι δεν είναι καθόλου δημοκρατικό και πέρα από τις αρχές της Ε.Ε., έχει χάσει και πάλι. Γιατί, σύμφωνα με τις επιταγές της Κομισιόν, οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές, οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων, οι οργανώσεις των πολιτών, οι συνδικαλιστικές ενώσεις, οι αγροτικοί σύλλογοι κ.λπ., δεν έχουν λόγο στη νέα Ευρώπη.
Τα ερωτήματα δεν παραπέμπουν σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αφού από τον περασμένο Ιούλιο και κάτω από άκρα μυστικότητα ΗΠΑ και Ε.Ε. διαπραγματεύονται για τη Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Εταιρική Σχέση (TTIP). Μια συμφωνία που, εάν επιτευχθεί, θα ορίζει τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου στον πλανήτη. Μια συμφωνία που, εάν επιτευχθεί, θα υποκαταστήσει την ισχύουσα νομοθεσία στις δυο πλευρές του Ατλαντικού και θα κάνει νόμους του κάθε ευρωπαϊκού κράτους τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου που έχουν καθιερωθεί από τις πολυεθνικές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται υπόλογη γιατί επέλεξε οι διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία που θα αλλάξει ό,τι ισχύει μέχρι σήμερα στον τομέα των τροφίμων, των φαρμάκων, του Διαδικτύου, των πολιτικών για την κλιματική αλλαγή, των κανονισμών για το τραπεζικό σύστημα και ό,τι άλλο συνδέεται με το εμπόριο και τις επενδύσεις, να γίνονται με άκρα μυστικότητα. Οργανώσεις πολιτών από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ απαιτούν διαφάνεια και λεπτομερή ενημέρωση για τις διαπραγματεύσεις που γίνονται ανά τομέα. Το «Π» ανοίγει τον φάκελο και παρουσιάζει τα επιχειρήματα των υπέρμαχων και των πολέμιων.

Η χούντα των επιχειρηματιών

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υπογραφή της Διατλαντικής Εμπορικής και Επενδυτικής Εταιρικής Σχέσης (TTIP) βρίσκονται στην τρίτη φάση και αναμένεται να διαρκέσουν περίπου δύο χρόνια. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι διεξάγονται κάτω από άκρα μυστικότητα, με αποτέλεσμα τα κράτη - μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μην γνωρίζουν στην πραγματικότητα τι συζητείται πέρα από κάποιες γενικές αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκ μέρους της Κομισιόν έχει συγκροτηθεί ένα σώμα από 46 τεχνοκράτες - διαπραγματευτές, οι οποίοι επί της ουσίας θα αποφασίσουν για το μέλλον της Ευρώπης σε όλα τα επίπεδα.
Μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν στις Βρυξέλλες, η Κομισιόν πρότεινε τη συγκρότηση μιας 14μελούς συμβουλευτικής ομάδας, η οποία, όμως, δεν μπορεί να υποκαταστήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τι είναι όμως αυτή η συμφωνία; Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ευκαιρία για την ευημερία των λαών, όπως υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι, ή για τη «χούντα των επιχειρηματιών», όπως υποστηρίζουν οι ανά τον κόσμο πολέμιοι; Και ακόμα, γιατί οι διαπραγματεύσεις είναι μυστικές και γιατί προωθούνται με νύχια και με δόντια από το επιχειρηματικό λόμπι;

Ευημερία ή κατοχή;

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Εταιρική Σχέση (TTIP) είναι μια εμπορική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, που αποσκοπεί στην άρση των φραγμών του εμπορίου (δασμοί, περιττές κανονιστικές ρυθμίσεις, περιορισμοί των επενδύσεων κ.λπ.) σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων, έτσι ώστε να καταστεί ευκολότερη η αγορά και η πώληση αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ της Ε.Ε. και των ΗΠΑ. Παράλληλα θα διευκολύνει τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές επιχειρήσεις στις επενδύσεις τους.
Σύμφωνα με τους πολέμιους, η συμφωνία που θα καλύπτει όλους τους τομείς, από τις προδιαγραφές φαρμάκων και τροφίμων μέχρι τη χρήση του Διαδικτύου, τις πολιτικές για την προστασία του κλίματος και τους κανονισμούς για τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, την αποφυγή της διαφθοράς, της φοροαπάτης και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, θα υποκαταστήσει την ισχύουσα νομοθεσία στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και θα κάνει νόμους του κάθε ευρωπαϊκού κράτους τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου που έχουν καθιερωθεί από τις πολυεθνικές.

Γιατί είναι μυστικές οι συνομιλίες;

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δεν αρνείται ότι οι διαπραγματεύσεις γίνονται κάτω από άκρα μυστικότητα, αυτό απαιτείται γιατί, «προκειμένου οι εμπορικές διαπραγματεύσεις να είναι αποτελεσματικές και πετυχημένες, χρειάζεστε έναν ορισμένο βαθμό εμπιστευτικότητας, αλλιώς θα ήταν σαν να δείχνει ένας παίκτης τα χαρτιά του στον άλλο σε παιχνίδι με την τράπουλα»!
Η Κομισιόν δεν απαντά, όμως, στο ερώτημα εάν θεωρεί αντίπαλο παίκτη και τα κράτη - μέλη της Ένωσης, τα οποία σε όλη τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης είναι βαθιά νυχτωμένα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο επίσημο κείμενο με τις γενικές αρχές της συμφωνίας η Κομισιόν αναφέρει ότι «θα μεριμνήσει ώστε τα κράτη - μέλη – στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο – να είναι ενήμερα για τις εξελίξεις». Γιατί, όμως, η Κομισιόν λέει ότι «θα μεριμνήσει» και δεν λέει ορθά κοφτά ότι οφείλει να ενημερώνει τα κράτη - μέλη για όλα τα στάδια της διαπραγμάτευσης;
Όπως επισημαίνουν οι πολέμιοι, ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διαπραγμάτευση δεν συνάδει με τις δημοκρατικές αρχές της Ε.Ε. και όλες οι αλλαγές στο σύνολο των κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν 500 εκατομμύρια πολίτες πρέπει να ρυθμιστούν με δημοκρατικό, ανοικτό και διαφανή τρόπο με την άμεση συμμετοχή των εκλεγμένων εκπροσώπων αλλά και των εκπροσώπων των συνδικάτων και της κοινωνίας των πολιτών.
Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι επί της ουσίας οι διαπραγματευτές δεν λογοδοτούν πουθενά. Μάλιστα, εκείνοι έχουν τη δικαιοδοσία για να καταλήξουν σε συμφωνία, την οποία θα κληθούν να εγκρίνουν ή να απορρίψουν το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πιστεύει άραγε κανείς ότι όταν οι διαπραγματευτές έχουν δώσει τα χέρια μπορεί κάτι να αλλάξει; Πιστεύει άραγε κανείς ότι Συμβούλιο και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έχουν τον χρόνο να διαβάσουν μια συμφωνία εκατοντάδων χιλιάδων σελίδων σε βάθος και στη λεπτομέρειά τους;

Υπόκλιση στον επενδυτή

Η Κομισιόν απροκάλυπτα τάσσεται υπέρ του δικαίου των επενδυτών, αφού στο επίσημο ενημερωτικό κείμενο για τη συμφωνία αναφέρει τα εξής καταπληκτικά:
■ «Το γεγονός ότι μια χώρα έχει ισχυρό νομικό σύστημα δεν εγγυάται πάντοτε την επαρκή προστασία των ξένων επενδυτών».
■ «Ένας επενδυτής διατρέχει τον κίνδυνο απαλλοτρίωσης από μια κυβέρνηση (π.χ. μέσω κρατικοποίησης) ή μια κυβέρνηση μπορεί να θεσπίσει νομοθεσία που να μηδενίζει την αξία της επένδυσής του, επιβάλλοντας, για παράδειγμα, μια απότομη απαγόρευση ενός προϊόντος που παράχθηκε σε εργοστάσιο που ανήκει σε έναν ξένο επενδυτή χωρίς την καταβολή αποζημίωσης».
■ «Η συμπερίληψη των μέτρων για την προστασία των επενδυτών δεν εμποδίζει τις κυβερνήσεις να θεσπίζουν νόμους, ούτε οδηγεί στην κατάργηση νομοθεσίας. Μπορεί να οδηγήσει, το πολύ - πολύ, στην καταβολή αποζημίωσης».
Το ξεβράκωμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο θέμα της συμφωνίας για την επενδυτική εταιρική σχέση είναι και το πιο επικίνδυνο, αφού τα προνόμια των πολυεθνικών θα αποκτήσουν επί της ουσίας την ισχύ νόμου και οι πολυεθνικές θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να σύρουν κράτη στη διεθνή διαιτησία για διαφυγόντα κέρδη στην περίπτωση που τα κράτη ψηφίζουν νόμους για την προστασία της δημόσιας υγείας, του περιβάλλοντος ή του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Στην ουσία η συμφωνία θα αποτελεί μια ρύθμιση - ομπρέλα για την επίλυση των διαφορών μεταξύ επενδυτών και κρατών. Μέχρι σήμερα οι διαφορές αυτές λύνονταν στη διεθνή διαιτησία μόνον εάν υπήρχε διμερής συμφωνία.

Ειδικά δικαστήρια

Τον όρο «ειδικά δικαστήρια» χρησιμοποίησε η «Le Monde Diplomatique» σε έρευνα με τίτλο «Η διατλαντική συμφωνία, ένας τυφώνας που απειλεί τους Ευρωπαίους» για να περιγράψει τι συνεπάγεται για τους πολίτες η υπογραφή της συμφωνίας και η δυνατότητα μιας πολυεθνικής να σύρει στα δικαστήρια ένα κράτος. Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, «σε ένα τέτοιο καθεστώς, οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να βάζουν εμπόδια στις πολιτικές υγείας, προστασίας του περιβάλλοντος ή ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα, ζητώντας αποζημιώσεις ενώπιον εξωδικαστικών θεσμών. Αυτά τα ειδικά δικαστήρια θα συγκροτούνται από τρεις νομικούς και θα έχουν τη δικαιοδοσία να καταδικάζουν τον φορολογούμενο πολίτη σε βαριές αποζημιώσεις από τη στιγμή που η νομοθεσία της χώρας του θα περιορίζει τα “μελλοντικά προσδοκώμενα κέρδη” μιας εταιρείας».
Να σημειωθεί ότι η πρακτική μέχρι σήμερα αυτών των «ειδικών δικαστηρίων» που προβλέπονται από διμερείς εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες είναι οδοστρωτήρας για το κράτος δικαίου. Όπως αποκάλυψαν σε έρευνά τους τον Νοέμβριο του 2012 οι οργανώσεις Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory - CEO) και Transnational Institute, μέσα σε δύο δεκαετίες έχει εγκαθιδρυθεί ένα παντοδύναμο διεθνές επενδυτικό «καθεστώς» που, μέσα από την καθιέρωση ενός θολού και δαιδαλώδους συστήματος προστασίας των επενδύσεων, καταφέρνει να παγιδεύει τα κράτη και να κερδοσκοπεί θέτοντας το εταιρικό κέρδος πάνω από τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, πάνω από την κυριαρχία των κρατών και το δικαίωμά τους να νομοθετούν προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς τι πρόκειται να συμβεί εάν ο «νόμος του επενδυτή» επιβληθεί σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πολυεθνικές κατά κρατών

Ένα μικρό δείγμα της αποθέωσης των επενδυτών σε βάρος της προστασίας των πολιτών είναι οι ακόλουθες αγωγές που έχουν κατατεθεί από πολυεθνικές κατά κρατών, βασισμένες σε διμερείς συμφωνίες:
■ Η Philip Morris έχει στραφεί κατά της Αυστραλίας και της Ουρουγουάης, βασιζόμενη στις διμερείς επενδυτικές συμβάσεις, υποστηρίζοντας ότι η νομοθεσία κατά του καπνίσματος που έχουν υιοθετήσει απειλεί τα κέρδη της.
■ Η εταιρεία ενέργειας Vattenfall έκανε αγωγή στην κυβέρνηση της Γερμανίας ζητώντας 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ αποζημίωση για τους περιβαλλοντικούς όρους που επιβλήθηκαν για τη λειτουργία εργοστασίου παραγωγής ενέργειας και 3,7 δισεκατομμύρια για διαφυγόντα κέρδη που σχετίζονται µε τη λειτουργία δύο πυρηνικών εργοστασίων της εταιρείας έπειτα από την απόφαση της Γερμανίας να προχωρήσει στη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής ενέργειας από πυρηνικά εργοστάσια.
■ Σαράντα εταιρείες προχώρησαν σε αγωγές δισεκατομμυρίων κατά της Αργεντινής, γιατί «πάγωσε» τα τιμολόγια του νερού και του ηλεκτρισμού.
■ Ευρωπαϊκές εταιρείες κατέθεσαν πρόσφατα αγωγές κατά της Αιγύπτου για την αύξηση του κατώτατου μισθού και κατά του Περού για νομοθεσία που περιορίζει την εκπομπή αερίων.


Η σιωπή των ΜΜΕ στις ΗΠΑ

Ο κάθε λογικός άνθρωπος θα σκεφτόταν ότι μια συμφωνία που επηρεάζει άμεσα τους πολίτες 12 χωρών και φέρνει δραματικές αλλαγές στον τομέα της υγείας, των τροφίμων, των φαρμάκων, του περιβάλλοντος, του Διαδικτύου, θα έπρεπε να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των ΜΜΕ. Για μια ακόμα φορά, όμως, το θέμα και οι αντιδράσεις δεκάδων εκατομμυρίων πολιτών έγινε γαργάρα.
Η πρωτοφανής σιωπή των ΜΜΕ καταγράφηκε σε σχετική έρευνα που έγινε από την εταιρεία Media Matters και όπως προέκυψε τα δίκτυα ABC, NBC, CBS, PBS, αγνόησαν σχεδόν παντελώς το θέμα της ΤΡΡ.
Συγκεκριμένα από την 1η Αυγούστου 2013 έως και τις 31 Ιανουαρίου 2014 στις τηλεοπτικές εκπομπές, όπως στο «Evening News» του CBS, το «World News» του ABC και το «Nightly News» του NBC, δεν έγινε καμία απολύτως αναφορά στο θέμα!
Στο PBS Newshour ένας και μόνο καλεσμένος έκανε αναφορά στο θέμα λέγοντας απλώς ότι η ΤΡΡ θα βελτιώσει τις σχέσεις με τα ασιατικά κράτη!
Όπως επισημαίνει η Media Matters, η κάλυψη του γεγονότος από τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι δυσανάλογα μικρή σε σχέση με τη βαρύτητά της, αφού οι χώρες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 26% του παγκόσμιου εμπορίου.

Αναβρασμός στην Αμερική

Η Συμφωνία Διατλαντικής Εμπορικής και Επενδυτικής Συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. πατάει στα χνάρια της Συμφωνίας Συνεργασίας του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership, TPP), δηλαδή μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και 11 χωρών του Ειρηνικού η οποία βρίσκεται σε φάση έγκρισης από το Κογκρέσο.
Στις ΗΠΑ έχει αναπτυχθεί ένα τεράστιο κίνημα αντίδρασης με περισσότερες από 550 οργανώσεις να έχουν υπογράψει επιστολή προς τα μέλη του Κογκρέσου, με την οποία ζητούν να μην δώσουν «λευκή επιταγή» στον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ για την υπογραφή μονομερώς των Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου.
Ο Μπάρακ Ομπάμα με πρόσχημα την πολυπλοκότητα των Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου έχει ζητήσει από το Κογκρέσο να δώσει το «πράσινο φως», ώστε αυτού του είδους οι συμφωνίες να γίνονται νόμος του κράτους μόνο με την υπογραφή του προέδρου και όχι μετά την έγκρισή τους από το Κογκρέσο.
Οι πολέμιοι της ΤΡΡ υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για μια αμφιλεγόμενη συμφωνία που προώθησαν οι πολυεθνικές, ενώ οι συνομιλίες έγιναν κάτω από άκρα μυστικότητα. Όπως επισημαίνουν από τα έγγραφα που έχουν διαρρεύσει, προκύπτει ότι η ΤΡΡ:
■ θα υπονομεύσει την επιβολή κανονισμών στον χρηματοπιστωτικό τομέα, που θα μπορούσαν να αποτρέψουν μια νέα κατάρρευση,
■ θα περιορίσει την ελεύθερη χρήση του Διαδικτύου,
■ θα διαλύσει κάθε προσπάθεια για την ανάπτυξη τοπικών αγορών - προϊόντων κ.λπ.,
■ θα περιορίσει τη χρήση των φθηνότερων γενόσημων φαρμάκων,
■ θα περιορίσει τους κανονισμούς για την ασφάλεια τροφίμων, τα μεταλλαγμένα, ακόμα και τα προϊόντα καπνού,
■ θα περιορίσει τις δράσεις για την κλιματική αλλαγή και τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα,
■ θα δώσει τη δυνατότητα στις εταιρείες να μηνύουν χώρες για διαφυγόντα κέρδη στην περίπτωση που θεωρήσουν ότι ένας νόμος έρχεται σε αντίθεση με τους όρους της ΤΡΡ.


600 συμβούλους έχουν τοποθετήσει οι πολυεθνικές στις αμερικανικές αντιπροσωπείες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν
46 είναι οι διαπραγματευτές εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
550 οργανώσεις στις ΗΠΑ ζήτησαν από το Κογκρέσο να μην επικυρώσει τη συμφωνία για ζώνη ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των χωρών του Ειρηνικού (TPP)
3.000 επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ κρατών υπογράφηκαν μόνο κατά το 2011
100 εκατομμύρια δολάρια ήταν οι εταιρικές απαιτήσεις κατά κρατών την περίοδο 2009-2010
8 εκατομμύρια δολάρια είναι το μέσο κόστος για μια νομική διαφορά ανάμεσα σε ένα κράτος και έναν επενδυτή
1.000 δολάρια την ώρα είναι η αμοιβή κάθε δικηγόρου που συμμετέχει στις ομάδες χειρισμού υποθέσεων κατά κρατών
3 δικηγορικές εταιρείες χειρίστηκαν το 2011 τις 130 από τις συνολικά 450 επενδυτικές συμφωνίες που έφτασαν σε διαιτησία
15 διαιτητές αποφάσισαν για το 55% όλων των γνωστών επενδυτικών συμφωνιών για τις οποίες υπήρξε νομική διαμάχη!
1,4 δισεκατομμύρια ευρώ ζήτησε το 2009 η εταιρεία ενέργειας Vattenfall από τη Γερμανία ως αποζημίωση για τους περιβαλλοντικούς όρους που επιβλήθηκαν για τη λειτουργία εργοστασίου άνθρακα της εταιρείας
3,7 δισεκατομμύρια ευρώ ζήτησε η ίδια εταιρεία το 2012 από τη Γερμανία για διαφυγόντα κέρδη μετά την απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει σταδιακά τα πυρηνικά εργοστάσια

kappa_fi έγραψε:

Για τη συμφωνία TTIP έχεις ακούσει τίποτα ή έλκεις την καταγωγή σου από κάποιον άλλον πλανήτη;

Μήπως είσαι μόνιμος κάτοικος εκείνης της επαρχίας όπου τα όρια γνώσης τα 'χουν προδιαγράψει ο παπάς και ο χωροφύλακας κι οτιδήποτε καινούριο φτάνει στ' αυτιά σου φαντάζει εξωπραγματικό;

Ή μήπως πάλι είσαι οπαδός, χωρίς να το ξέρεις, εκείνης της δεξιάς που αγνοεί ποιοι ήταν οι πραγματικοί Έλληνες του 20ου αιώνα;

Πάρε ένα παράδειγμα λοιπόν αφού το ζητάς και μην ανοίγεις το στόμα σου άλλη φορά τόσο εύκολα.

Μην το ανοίξεις ούτε καν γι' αυτά που σε ρώτησα.

http://www.topontiki.gr/article/68345/ependytes-kai-polyethnikes-pano-apo-laoys-kai-krati

[size=12pt]Επενδυτές και πολυεθνικές πάνω από λαούς και κράτη[/size]

Οι μυστικές διαπραγματεύσεις ΗΠΑ - Ε.Ε. για τη συμφωνία TTIP, η οποία θα υποκαταστήσει την ισχύουσα νομοθεσία και θα κάνει νόμους του κάθε ευρωπαϊκού κράτους τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου που έχουν καθιερωθεί από τις πολυεθνικές


Η χούντα των επιχειρηματιών

Κλικ για ολόκληρη προβολή...

Σοβαρά;

Μα σοβαρά;

Εγώ δεν έχω ακούσει τίποτε ή ΕΣΥ;

The Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP)
The TTIP negotiations were launched in 2013 and ended without conclusion at the end of 2016. A Council decision of 15 April 2019 states that the negotiating directives for the TTIP are obsolete and no longer relevant.

Ασχολήσου καλλίτερα με τον Σεφέρη και τον Σινόπουλο και μην μας τα πρήζεις με τις σαχλαμάρες της ΕΦΣΥΝ.

ΥΓ. Αστός και δεξιός ο Σεφέρης, να μην ξεχνιόμαστε όμως. Αλλά όταν έπρεπε να μιλήσει μίλησε.

voltaire45 έγραψε:

Σοβαρά;

Μα σοβαρά;

Εγώ δεν έχω ακούσει τίποτε ή ΕΣΥ;

The Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP)
The TTIP negotiations were launched in 2013 and ended without conclusion at the end of 2016. A Council decision of 15 April 2019 states that the negotiating directives for the TTIP are obsolete and no longer relevant.

Ασχολήσου καλλίτερα με τον Σεφέρη και τον Σινόπουλο και μην μας τα πρήζεις με τις σαχλαμάρες της ΕΦΣΥΝ.

ΥΓ. Αστός και δεξιός ο Σεφέρης, να μην ξεχνιόμαστε όμως. Αλλά όταν έπρεπε να μιλήσει μίλησε.

Κλικ για ολόκληρη προβολή...

Ακουστηκε πολυ μελωδικα αυτη η φάπα

[size=12pt]Μια «κλειστή» κοινωνία δεν έχει ελπίδες να είναι δίκαιη[/size]


«Η ιδιότητα του πολίτη είναι κάτι σαν τον κρίσιμο μάγειρα της πολιτικής κοινότητας» και τα χρόνια της ελληνικής κρίσης ήταν η εποχή που οι θεμελιακοί προσανατολισμοί της άλλαξαν με δραστικό τρόπο. Αυτά αναλύει στις «Νησίδες» ο Δημήτρης Χριστόπουλος και απαντά στις πολιτικές προκλήσεις αλλά και στις παρανοήσεις, στις ανησυχίες, στις αμφιβολίες μιας μερίδας της ελληνικής κοινωνίας που, με αφορμή τον εκδημοκρατισμό του δικαίου της ιθαγένειας, σύρεται στον δρόμο της ξενοφοβίας και του εθνικισμού.

Πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο διάστημα 2016-2019 και πρόεδρος μεταξύ 2003 και 2011 της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), ο Χριστόπουλος έχει βουτήξει βαθιά σε αυτή την υπόθεση ήδη από το 2000. Και υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες (με τα μέλη της ΕΕΔΑ Γρηγόρη Τσιούκα, Μιχάλη Τσαπόγα, Λάμπρο Μπαλτσιώτη ήδη από το 2007) μαζί με τον τότε υπουργό Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση και τον γ.γ. Μεταναστευτικής Πολιτικής Ανδρέα Τάκη, για τη μεταρρύθμιση «μιας από τις πιο αναχρονιστικές, αντιφιλελεύθερες και αντιδημοκρατικές νομοθεσίες που επιβίωναν στη χώρα».

Πρόκειται για τη μεγάλη μεταρρύθμιση στον Κώδικα της Ελληνικής Ιθαγένειας, η οποία πραγματώθηκε σε μια θυελλώδη και πολωμένη περίοδο, και αποτυπώθηκε στους σχετικούς νόμους του 2010 και του 2015. Αυτά ήταν τα τελευταία μεγάλα νομοθετήματα επί πρωθυπουργίας Γιώργου Παπανδρέου και Αλέξη Τσίπρα, πριν από την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου και του τρίτου Μνημονίου αντίστοιχα.


Ο Χριστόπουλος, καθηγητής στο Πάντειο, με σπουδές Νομικής, Πολιτικών Επιστημών και Φιλοσοφίας στην Ελλάδα, στη Γαλλία και στο Βέλγιο, είχε κυκλοφορήσει το 2012 τη μελέτη του «Ποιος είναι Ελληνας πολίτης; Δυο αιώνες ιθαγένεια» (εκδ. Βιβλιόραμα), ένα βιβλίο κρίσιμο για την αυτογνωσία μας, με ματιά ιστορική, νομική, κοινωνική, πολιτική και συγκριτική. Πρόσφατα επανακυκλοφόρησε εμπλουτισμένο με ένα επιπλέον κεφάλαιο για τη «νομική παλινόρθωση της μεταρρύθμισης» το 2015, καθώς και με στοιχεία για την εφαρμογή της, οπότε η νέα έκδοση καλύπτει την περίοδο 1822-2019.

Σήμερα, η μεταρρύθμιση στο δίκαιο της ελληνικής ιθαγένειας έχει ολοκληρωθεί νομικά, και πλέον παλεύει να εδραιωθεί διοικητικά. Οι καθυστερήσεις είναι συχνά εξωφρενικές όπως και οι παραβιάσεις των προθεσμιών που το ίδιο το κράτος έχει θέσει. Φταίνε οι τεχνικές ανεπάρκειες, οι διοικητικές ελλείψεις αλλά φταίνε και οι πολιτικές αντιστάσεις. Ισχύει πλέον το «Ελληνας γεννιέσαι και γίνεσαι», ωστόσο η διαμάχη μεταξύ «πολιτικού» και «φυλετικού» έθνους παραμένει ανοιχτή. Και απέναντί της, τονίζει ο Χριστόπουλος, «δεν νοείται ουδετερότητα».

● Ενα μέρος του πολιτικού κόσμου συνδέει τη διαμάχη για την ιδιότητα του πολίτη με τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος. Εσείς τονίζετε ότι το «Ποιος είναι Ελληνας πολίτης», δεν περιορίζεται στο μεταναστευτικό, αλλά επανέρχεται μέσα από αυτό.

Σήμερα, όταν γίνεται συζήτηση, εύλογα ο μέσος νους σκέφτεται τους μετανάστες. Ομως δεν ήταν πάντα έτσι. Στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν έγινε η ανταλλαγή πληθυσμών και η εδαφική ολοκλήρωση της χώρας, βλέπαμε το ζήτημα της ιθαγένειας με τα μάτια της ανάγκης για συμπερίληψη νέων πληθυσμών. Στη συνέχεια, το βλέπαμε ως μέτρο αντιμετώπισης του εσωτερικού εχθρού, οπότε κομμουνιστές και αντιφρονούντες στερούνταν την ιθαγένεια. Κάποτε η ιδιότητα του πολίτη αφορούσε τις γυναίκες, όταν απέκτησαν πολιτικά δικαιώματα. Πριν από πενήντα χρόνια αφορούσε τους μειονοτικούς πληθυσμούς που δεν λογίζονταν άξιοι πολιτειακής αφοσίωσης. Με άλλα λόγια, η διαμάχη ξεπερνά τη διαχείριση του μεταναστευτικού: αφορά τη δημοκρατική ή όχι σύνθεση της κοινότητάς μας. Εκεί αποκαλυπτόμαστε.

● Tο ελληνικό κράτος ποια πολιτική ακολουθεί στις μέρες μας; Της «ανοιχτής» ή της «κλειστής» κοινωνίας;

Το δίλημμα είναι παλιό και οι πολιτικές του ελληνικού κράτους δεν ομονοούν στις επιλογές τους. Τη μια στιγμή πριμοδοτούν την «ανοιχτή» κοινωνία με τη συμπερίληψη των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, την άλλη στιγμή πριμοδοτούν την «κλειστή» κοινωνία όταν η αφαίρεση της ιθαγένειας γίνεται βασικός μηχανισμός για το ξεκαθάρισμα του ποιοι είναι άξιοι Ελληνες πολίτες. Εχουμε «ανοιχτή» κοινωνία όταν επιτέλους το 1984 οι γυναίκες αποκτούν το δικαίωμα να δώσουν την ιθαγένεια στα παιδιά τους, «κλειστή» όταν η ακαμψία της ελληνικής πολιτικής αρνείται την ελληνική ιθαγένεια στους μετανάστες που έχουν ριζώσει εδώ. Και «ανοιχτή» επιτέλους, όταν μετά το 2010 δώσαμε την προοπτική της ελληνικής ιθαγένειας σ’ αυτούς τους ανθρώπους. Οπως γράφω, η «ανοιχτή» κοινωνία ενός πολιτικού έθνους δεν είναι κατ’ ανάγκη μια δίκαιη κοινωνία. Αλλά μια «κλειστή» κοινωνία, δεν έχει ελπίδες να είναι δίκαιη.

● Διερευνάτε την ιδιότητα του πολίτη επιστημονικά και μετείχατε στις θεσμικές διεργασίες για τη μεταρρύθμιση στο δίκαιο της ιθαγένειας. Τι μάθατε αυτά τα 20 χρόνια;

Εμαθα ότι η ιδιότητα του πολίτη είναι αυτή που συγκροτεί τα στρατόπεδα, και ως τομή είναι πολύ πιο ανθεκτική από άλλες τομές που έχουν κατά καιρούς χωρίσει την ελληνική κοινωνία, όπως π.χ. η τομή «Μνημόνιο/Αντιμνημόνιο». Η ιδιότητα του πολίτη είναι το πεδίο μεγάλων ιδεολογικών αντιπαραθέσεων για το «Τι κοινωνία θέλουμε;», ένα ερώτημα που αφορά το «Ποιοι είμαστε;» και «Ποιοι θα θέλαμε να είμαστε;» Δεν πρόκειται απλώς για έναν προσδιορισμό στο Δελτίο Ταυτότητάς μας. Είναι η ταυτότητά μας.

● Γιατί είναι σημαντική υπόθεση το «διπλό δίκαιο του εδάφους» που καθιερώθηκε το 2010;

Με αυτή τη διάταξη κλείσαμε το ζήτημα της συμπερίληψης των μεταναστών που κατοικούν εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα. Πλέον το εγγόνι κάθε αλλοδαπού μετανάστη το οποίο γεννήθηκε στην Ελλάδα, δηλαδή η τρίτη γενιά, αποκτά αυτοδίκαια και υποχρεωτικά την ελληνική ιθαγένεια, κι όχι μονάχα το δικαίωμα να κάνει αίτηση για να την αποκτήσει. Αρκεί ως προϋπόθεση ο ένας γονιός να έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και να κατοικεί μόνιμα στη χώρα από τη γέννησή του.

● Ωστόσο, με αυτό το καθεστώς η δεύτερη γενιά μοιάζει «ριγμένη»…

Η δεύτερη γενιά έχει δικαίωμα να κάνει αίτηση για να αποκτήσει ιθαγένεια όταν ο ένας γονιός ζει μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια και το παιδί έχει γραφτεί σε ελληνικό σχολείο. Σκεφτείτε ότι εκείνη την εποχή που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, ήταν ελάχιστα τα ζευγάρια όπου και οι δύο γονείς είχαν δικαίωμα διαμονής… Με αυτές τις προϋποθέσεις, η δεύτερη γενιά μεταναστών μπορεί πλέον να πάρει την ελληνική ιθαγένεια όταν πάει στην Α΄ Δημοτικού.

● Τι έδειξε η εμπειρία σας; Είναι ξενοφοβική η κοινή γνώμη στην Ελλάδα;

Η κοινή γνώμη δεν είναι αρνητικά διακείμενη στην κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από παιδιά μεταναστών που ζουν στην Ελλάδα και πάνε σε ελληνικό σχολείο. Η επιφύλαξη αφορά περισσότερο τους ενήλικες. Θα έλεγα μάλιστα ότι είναι εξαιρετικά επιφυλακτική στην κτήση της ιθαγένειας από έγχρωμους μετανάστες. Εκτός φυσικά εάν πρόκειται για τον Πολυτιμότερο Παίκτη (MVP) στο πρωτάθλημα Μπάσκετ του NBA, όπως ο νιγηριανής καταγωγής Γιάννης Αντετοκούνμπο που, ως ανιθαγενής στην πράξη, δεν διέθετε ούτε τα στοιχειώδη ταξιδιωτικά έγγραφα και πήρε την ελληνική ιθαγένεια κατ’ εξαίρεση τον Ιούλιο του 2013 –όταν η κυβέρνηση Σαμαρά είχε παγώσει τις χορηγήσεις ιθαγένειας σε παιδιά μεταναστών– προκειμένου να κάνει το άλμα πάνω από τον Ατλαντικό. Για τους υπόλοιπους, ίσχυε το «Ελληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι».

● Αλλά και το Συμβούλιο της Επικρατείας φάνηκε να έχει ξενοφοβικά αντανακλαστικά όταν μπλόκαρε την εφαρμογή του λεγόμενου «Νόμου Ραγκούση», κρίνοντας κατά πλειοψηφία ως αντισυνταγματική τη διάταξη για τα παιδιά της δεύτερης μεταναστευτικής γενιάς. Τελικά ποιος αποφασίζει για την κρατική πολιτική σχετικά με την ιθαγένεια;

Το Δ΄ Τμήμα του ΣτΕ πράγματι πήρε μια απόφαση το 2013 εν είδει νομοθέτου. Ομως το ποιος είναι Ελληνας πολίτης δεν είναι θέμα των δικαστών. Είναι θέμα του ελληνικού λαού μέσω των αντιπροσώπων του στο Κοινοβούλιο. Ετσι λέει το Σύνταγμά μας, έτσι λένε οι δημοκρατίες. Ο Νόμος 3838/2010 πιθανό να μην άρεσε σε κάποιους δικαστές του ΣτΕ, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τους επιτρέπεται να μεταβάλλουν τις ιδεολογικοπολιτικές προτιμήσεις τους σε δικαστικές αποφάσεις. (Η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου είχε πάντως μειοψηφήσει.) Ευτυχώς, το 2015 ψηφίσαμε τον νόμο 4332/2015 που σφράγισε τη νομική παλινόρθωση της προοδευτικής μεταρρύθμισης στο δίκαιο της ιθαγένειας. Ετσι, από το 2016, σε συνθήκες πλέον εξαιρετικά δύσκολες, δοκιμάζεται η ικανότητα της ελληνικής διοίκησης να εφαρμόσει αυτές τις κρίσιμες αποφάσεις για τη σύνθεση του ελληνικού λαού.

● Ποιος θα είναι λοιπόν ο «Ελληνας πολίτης» τού αύριο;

Θα είναι ο άνθρωπος που ζει σε τούτη τη χώρα, που ευτυχεί ή δυστυχεί μαζί μας, ο άνθρωπος που έχει ένα πρόγραμμα ζωής όπου η Ελλάδα κατέχει μείζονα χώρο. Φυσικά, η κτήση της ιθαγένειας δεν είναι φάρμακο για όλες τις χρήσεις. Ομως όταν ένας άνθρωπος έχει την ιδιότητα του πολίτη σε μια χώρα, είναι πάντα καλύτερα θωρακισμένος από θεσμική άποψη απέναντι στις διακρίσεις και τον αποκλεισμό.

● Αρκεί η «ελληνική συνείδηση» για την πολιτογράφηση;

Η ανθρωπότητα δεν έχει επινοήσει κάποιον μετρητή συνειδήσεων. Μονάχα τεκμήρια. Παλιότερα εξεταζόταν το τεκμήριο του «ήθους και της προσωπικότητας». Σήμερα συζητάμε τους ζωτικούς αυθεντικούς δεσμούς με την κοινωνία υποδοχής και την προσήλωση στις αρχές του πολιτεύματός της. Και πολύ καλά κάνουμε.

● Πώς ανταποκρίνονται οι αρμόδιες διοικητικές υπηρεσίες στην πρόκληση της εφαρμογής τέτοιων κριτηρίων; Μπορείτε να δώσετε παραδείγματα θετικής και αρνητικής εφαρμογής τους;

Αρνητικά αποφάσισε η Διοίκηση στην περίπτωση εύπορου Πακιστανού με τέλεια γνώση της ελληνικής γλώσσας και υψηλό κοινωνικό στάτους, ο οποίος όμως όταν ρωτήθηκε πού είναι η οικογένειά του, απάντησε πως «η Ελλάδα δεν είναι χώρα για να μεγαλώνεις κορίτσια». Θετική απόφαση παίρνουν οι αρμόδιες υπηρεσίες για τα 2/3 των αιτήσεων: όταν οι υποψήφιοι Ελληνες και Ελληνίδες γνωρίζουν τη γλώσσα, βλέπουν ελληνικά σίριαλ, ξέρουν ποιος κυβερνά τη χώρα, και, όσο τους επιτρέπουν οι δυνατότητές τους, παλεύουν να ενσωματωθούν στο κοινωνικό σύνολο με διαφορετικές δεξιότητες καθένας: δεν μπορείς να ζητάς τα ίδια από έναν οικοδόμο και τη φοιτήτρια σε ελληνικό πανεπιστήμιο κόρη του.

● Σε ποιο βαθμό βαραίνουν στη σημερινή διοικητική πρακτική οι παλιές αντιλήψεις και τα παλιά φίλτρα σχετικά με την κτήση της ιθαγένειας;

Οταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με την ιθαγένεια πριν από σχεδόν 20 χρόνια, οι δικηγόροι πρότειναν στους πελάτες τους να βαφτιστούν ορθόδοξοι χριστιανοί για να έχουν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν Ελληνες. Αυτή τη σελίδα την κλείσαμε. Προχωράμε με αργά βήματα, αλλά προχωράμε.

● Μπορεί ένας άνθρωπος «χωρίς χαρτιά» να πάρει την ελληνική ιθαγένεια;

Οχι. Διότι προϋπόθεση είναι η νόμιμη παραμονή, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να διαθέτει άδεια διαμονής. Και υπάρχουν πολλών τύπων άδειες: οι μετανάστες είναι όμηροι των αδειών τους και η πολιτογράφηση εξαρτάται εξ ολοκλήρου από αυτές.

● Πώς μεταχειρίστηκε η Ελλάδα την ομογένειά της στο ζήτημα της πολιτογράφησης, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου;

Με αντιφατικό τρόπο. Στην αρχή, οι Πόντιοι της πρώην ΕΣΣΔ αποκτούσαν αμέσως την ιθαγένεια, διότι θεωρήθηκε ότι υπάρχει ηθικό χρέος απέναντί τους. Ολες οι κυβερνήσεις της δεκαετίας του 1990 «έπαιξαν» το ζήτημα των ελληνοποιήσεων των Ποντίων της ΕΣΣΔ. Μέχρι που κάποια στιγμή αυτό το χρέος εξαργυρώθηκε και οι «ελληνοποιήσεις» σταματήσανε. Αντιθέτως, στους Ελληνες της Αλβανίας δεν δινόταν η ιθαγένεια, προκειμένου να μην εξαφανιστεί η εκεί μειονότητα… Οι Βορειοηπειρώτες ξεκίνησαν να πολιτογραφούνται μόλις το 2007.


● Στην Ελλάδα είναι ακόμα πολλοί αυτοί που θεωρούν ότι είναι άλλο η ιθαγένεια και άλλο η υπηκοότητα και ότι την ιθαγένεια την έχεις στο αίμα σου, ενώ την υπηκοότητα κάνεις αίτηση να την αποκτήσεις…

Πρόκειται για γιγάντια παρεξήγηση. Ιθαγένεια = Υπηκοότητα = Ιδιότητα του Πολίτη. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε αυτούς τους όρους διαζευκτικά, πλην όμως η «υπηκοότητα» παραπέμπει στη σχέση υπηκόου και βασιλιά και γι’ αυτό είναι πλέον αδόκιμος όρος.

● Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές της ελληνικής νομοθεσίας για την ιθαγένεια, σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωπαϊκή;

Μέχρι το 2010 η Ελλάδα δεν μπορούσε να συγκριθεί με τις χώρες της πάλαι ποτέ Δυτικής Ευρώπης που είχαν γίνει προορισμοί μεταναστών. Τόσο η νομοθεσία όσο και η διοικητική πρακτική της μπορούσαν να συγκριθούν μόνο με εκείνες των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, που κι αυτές έλυναν διά της ιθαγένειας τους λογαριασμούς του Ψυχρού Πολέμου. Μέχρι το 2010 η ιθαγένεια ήταν πεδίο αποφάσεων, όχι κανόνων. Σήμερα, η Ελλάδα διαθέτει πλέον νομοθεσία για την ιθαγένεια, αυστηρή μεν αλλά υπαγόμενη σε κανόνες. Αυτό είναι κράτος δικαίου. Οχι δίκαιο κράτος αλλά κράτος κανόνων.

● Ποιες θα ξεχωρίζατε ως μεγάλες στιγμές στην ιστορία της ελληνικής ιθαγένειας;

1821: τα Συντάγματα της Επανάστασης που προβλέπουν πως «Ελληνας» είναι ο χριστιανός κάτοικος. 1914: η δυνατότητα που δόθηκε στους Ελληνες της διασποράς να κρατούν την ελληνική ιθαγένεια τη στιγμή που αποκτούν νέα ιθαγένεια. 1923: η αθρόα κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από τους πληθυσμούς που ήρθαν από την Τουρκία μετά τη Συμφωνία Ανταλλαγής των Πληθυσμών. 1947 και μετά: η συστηματική στέρηση της ιθαγένειας από αντιφρονούντες, μειονοτικούς και κομμουνιστές με αποκορύφωμα το τέλος του ελληνικού Εμφυλίου. 1984: η δυνατότητα της Ελληνίδας μάνας να δίνει την ιθαγένειά της στο παιδί της και της Ελληνίδας συζύγου να βαστά την ιθαγένειά της μετά τον γάμο της με αλλοδαπό πολίτη. 2010-2015: η μεταρρύθμιση του Δικαίου της Ιθαγένειας με στόχο τη συμπερίληψη των ριζωμένων μεταναστών, στον ελληνικό λαό.

● Ποιο είναι το προσωπικό σας στοίχημα;

H στρατηγική της υλοποίησης. Αυτά που σκέφτομαι και με τα οποία ασχολούμαι ακαδημαϊκά να αφήνουν ένα αποτύπωμα πολιτικής παρέμβασης. Αυτό έγινε με την υπόθεση του Νόμου της Ιθαγένειας. Νομίζει κανείς ότι διδασκόμαστε από την Ιστορία. Μύθος! Δεν είναι η Ιστορία που μας διδάσκει, εμείς τη δαμάζουμε.


Πηγή:

Ιδού μία πραγματικά σημαντική συνέντευξη:

www.lifo.gr/articles/ideas_articles/269127/kornilios-kastoriadis-gia-ti-vlakodi-epiklisi-toy-neoy-kathe-ligo-kai-ligaki]Kορνήλιος Καστοριάδης: Για τη βλακώδη επίκληση του «νέου» κάθε λίγο και λιγάκι[/url]

Ο μεταμοντερνισμός είναι επίπεδος και ασπόνδυλος.

Όσο σημαντική κι αν είναι μια συνέντευξη δεν παύει να είναι υποτιμητική -κι ως ένα βαθμό απαξιωτική- τόσο του έργου όσο και του προσώπου του συνεντευξιαζόμενου, όταν αυτός τυχαίνει να είναι ο Νίκος - Γαβριήλ Πεντζίκης.

Τι να πει κανείς για τον μεγαλύτερο ίσως πεζογράφο που γνώρισε η νέα ελληνική γλώσσα μετά τον Παπαδιαμάντη;

Τι να πει κανείς για τον σπουδαιότερο ίσως καλλιτέχνη που γνώρισε αυτός ο τόπος από τη Φραγκοκρατία κι εδώθε;

Διαβάζουμε τη συνέντευξή του παραμένοντας στον αφρό των πραγμάτων και των εννοιών, ευχόμενοι η εκδοτική πραγματικότητα να μας επιφυλάξει μια καλύτερη τύχη για το μεγαλύτερο μέρος του έργου του που είναι εξαντλημένο (αλλά μπορεί να το βρει κανείς σε δημόσιες, δανειστικές βιβλιοθήκες).

"[size=14pt]Προσεύχομαι στα πράγματα για να με δώκουν ζωή[/size]"
Μια αρχειακή συνέντευξη ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πνευματικής ζωής μας.-

«[size=12pt]Πρέπει να διαρρήξουμε τον φαύλο κύκλο στα ελληνοτουρκικά[/size]»

Την ανάγκη μια νέας θέασης και κατά συνέπεια προσέγγισης στο πώς αντιμετωπίζουμε τα εθνικά θέματα και την ιστορία μας γενικότερα εκφράζει μέσω της συνέντευξης που έδωσε στην «Εφ.Συν.» ο ιστορικός και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνης Λιάκος.

Διατυπώνει την άποψη πως η Αριστερά «αντί του πολέμου των αγωγών, αντί της λογικής των αξόνων, πρέπει να προβάλει ένα ρωμαλέο κίνημα ειρήνης», ενώ με αφορμή την επέτειο του 1821 την καλεί να ξαναβρεί τη σύνδεσή της με την εθνική Ιστορία. Ειδικά για τις σχέσεις μας με την Τουρκία σημειώνει πως «ο Ερντογάν δεν θα είναι αιώνιος» και ότι «κλειδί για την εξέλιξή τους είναι το Κυπριακό»

• Πριν από λίγες μέρες, μια δημοσίευσή σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφορικά με τον αγωγό East Med προκάλεσε αντιδράσεις. Αφενός, επειδή αυτή βρίσκεται σε αντίθετη κατεύθυνση από την επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ, αφετέρου επειδή θίγει κάποια θέματα «ταμπού» της ελληνικής κοινωνίας σε ό,τι έχει να κάνει με τα εθνικά θέματα. Γράψατε, μεταξύ άλλων, πως «Ελλάδα και Τουρκία, και από τη γεωγραφία και από την ιστορία, είναι καταδικασμένες να ζουν μαζί, να διαπραγματεύονται, να λύνουν τις διαφορές τους και να συνεργάζονται». Ο αντίλογος σε αυτό το επιχείρημα υποστηρίζει ότι η Τουρκία του Ερντογάν φαίνεται πως δεν επιθυμεί μια δίκαιη λύση σε όσα μας χωρίζουν και ακολουθεί μια επεκτατική και προκλητική πολιτική. Κατά συνέπεια πώς μπορεί να επιτευχθεί ένας ειλικρινής και ουσιαστικός διάλογος;

Δείτε στον χάρτη τις δύο χερσονήσους, οι οποίες εισχωρούν η μία στην άλλη. Η γεωγραφία τις δείχνει αγκαλιασμένες. Δείτε ιστορικά το πηγαινέλα και το πέρα δώθε των πληθυσμών επί αιώνες. Ωστόσο, κάποια στιγμή (1912-1922) απέκτησε δραματικές διαστάσεις. Τα χριστιανικά κράτη των Βαλκανίων έδιωξαν τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς και τους ξαπόστειλαν στην ανατολική ακτή του Αιγαίου και, αντίστοιχα, οι Τούρκοι καταδίωξαν τους χριστιανικούς πληθυσμούς και τους απώθησαν στη δυτική ακτή του Αιγαίου. Ετσι λειτούργησε η λογική του έθνους-κράτους.

Πριν συμπληρωθεί μία δεκαετία από την τελευταία πράξη και πριν στεγνώσουν τα δάκρυα, επισκέπτεται ο Βενιζέλος την Αγκυρα και λέει στον Κεμάλ: «Ξέρεις, οι δύο χώρες μας χάνουν αν είναι εχθρικές, κερδίζουν αν μονοιάζουν και δημιουργήσουν έναν ισχυρό άξονα». Μου λέτε για την επιθετικότητα του Ερντογάν. Σύμφωνοι. Θεωρούσαμε πιο ειρηνικό τον Ετζεβίτ, τον Ντεμιρέλ, τον Οζάλ, την Τσιλέρ; Οι πρωθυπουργοί, μικρές αποκλίσεις μπορούν να κάνουν. Ο Ερντογάν δεν είναι άγγελος, αλλά η δαιμονοποίησή του αποκρύπτει αυτήν την πραγματικότητα και αποτελεί ένα βολικό άλλοθι για να μην ξανακοιτάξουμε κριτικά τα δικά μας εθνικά δόγματα εξωτερικής πολιτικής. Επομένως, εκείνο που συμβαίνει είναι μια σύγκρουση ανάμεσα στο ελληνικό δόγμα εξωτερικής πολιτικής και στο τουρκικό δόγμα εξωτερικής πολιτικής. Κάποτε πρέπει να διαρρήξουμε τον φαύλο κύκλο. Και για να τον διαρρήξεις, χρειάζεται να σκεφτείς out of the box.

Οι ιστορικοί χρησιμοποιούμε τον όρο: entangled history, που δείχνει την αλληλοδιαπλοκή των κοινωνιών αλλά και των κρατών στο διεθνές πλαίσιο και στον γεωγραφικό χώρο. Είναι κατ’ εξοχήν η περίπτωση της Ελλάδας και της Τουρκίας. Ο Ερντογάν δεν θα είναι αιώνιος. Τα εθνικά όμως δόγματα διαρκούν. Στην αλλαγή αυτών πρέπει να σκοπεύουμε. Και πρέπει να το κάνουμε προσεγγίζοντας την τουρκική κοινή γνώμη, ανοίγοντας κανάλια με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα πανεπιστήμια, τους δημάρχους, τους ανθρώπους του πολιτισμού, τους πόλους επιρροής. Ποιος Ελληνας δήμαρχος θα καλέσει τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης που εκλέχτηκε σε αντίθεση με τον Ερντογάν; Χρειάζεται μια πολυεπίπεδη επίθεση φιλίας· είναι καταστροφικό αυτές οι δύο χώρες να συνεχίζουν δεκαετίες τον ελληνοτουρκικό ψυχρό πόλεμο. Και βέβαια, θα πρέπει να επαναφέρουμε στο τραπέζι τις συνομιλίες για το Κυπριακό. Το Κυπριακό είναι κλειδί για την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

• Πρόσφατα τόσο η Ντόρα Μπακογιάννη όσο και ο ίδιος ο πρωθυπουργός τάχθηκαν υπέρ της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Ποια είναι η δική σας θέση;

Και ο Κώστας Σημίτης τάχθηκε υπέρ της Χάγης. Αλλά και ο Αλέξης Τσίπρας στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό (18.12.2019) επανέλαβε τη θέση υπέρ τού «να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις να ξαναρχίσουν οι διερευνητικές και, αν αυτές δεν προχωρήσουν, να αρχίσουν οι συνομιλίες για συνυποσχετικό προκειμένου να προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης». Μόλις προχθές και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης δήλωσε ότι η προσφυγή στη Χάγη με ελληνική πρωτοβουλία υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο τα εθνικά μας συμφέροντα.

Βέβαια, η προσφυγή από μόνη της δεν φτάνει αν δεν ενταχθεί σε ένα πλαίσιο που έχει ως άξονα τη διεθνή διευθέτηση με αμοιβαίες υποχωρήσεις και συμβιβασμούς. Αλλά πρέπει να προετοιμαστεί η κοινή γνώμη και να μη φενακίζεται. Τα ιστορικά παραδείγματα του παρελθόντος μάς δείχνουν ότι οι υποσχέσεις των εταίρων για κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας θα εξαρτώνται κάθε φορά από τον συσχετισμό σε σχέση με τα δικά τους συμφέροντα. Είναι έωλες. Εξάλλου και η Ευρώπη έχει ευθύνες για τη σημερινή στάση της Τουρκίας, ανακόπτοντας την πορεία της προς την Ευρώπη πριν από δύο δεκαετίες. Οπως έχει ευθύνες γιατί αποκρούει τώρα την ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας, που υπήρξε προϋπόθεση για να αποδεχτούν τον συμβιβασμό με την Ελλάδα.

• Υποστηρίζετε ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η Τουρκία από τα όποια κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου. Αυτό σημαίνει, σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό, συνεκμετάλλευση των όποιων πόρων υπάρχουν. Με ποιους όρους θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο, και αυτό θα εξομάλυνε τις σχέσεις μας με την Τουρκία;

Για να αποκτήσουν σύνορα τα εθνικά κράτη, έγιναν άπειροι και αιματηροί πόλεμοι, ακόμη και για λίγα μέτρα. Πριν από αυτά οι Αυτοκρατορίες δεν είχαν σύνορα, είχαν «εσχατιές». Δηλαδή, μεγάλες περιοχές που βρίσκονταν στο μεταξύ, στο ενδιάμεσο, και οι οποίες δεν ανήκαν σε καμιά από τις δύο. Τώρα αναδεικνύεται μια νέα τάξη προβλημάτων που αφορούν την οριοθέτηση των θαλασσών. Προφανώς υπάρχει η σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας, αλλά και αυτή προτρέπει σε συνεννοήσεις και συμφωνίες.

Αφενός, όμως, η αναζήτηση ενεργειακών κοιτασμάτων στο θαλάσσιο υπέδαφος, αφετέρου τα περιβαλλοντικά ζητήματα, θέτουν νέα ερωτήματα. Από πού συνάγεται ότι μια χώρα μπορεί να ιδιοποιηθεί περιοχές της θαλάσσιας κοίτης, ίσης ή και μεγαλύτερης έκτασης από το έδαφός της; Και πώς ορίζονται και οριοθετούνται; Πώς θα πείσετε έναν πολίτη μιας τρίτης χώρας ότι η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να μοιραστεί ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, αλλά θα αποκλειστεί η Τουρκία, η Συρία, ο Λίβανος, τα Παλαιστινιακά εδάφη (Γάζα);

Τους δύο περασμένους αιώνες, παρόμοια προβλήματα αδιάθετων εδαφών στην Αφρική και την Ασία προκάλεσαν σειρά αιματηρών πολέμων για το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Μου φαίνεται εφιαλτικό να εισέλθουμε σε μια νέα ιστορική εποχή πολέμων, αυτή τη φορά για τη διανομή της θάλασσας και του υπεδάφους των ωκεανών. Θα πρόκειται για μια οικολογική και πολεμική δυστοπία! Αν το σκεφτούμε έτσι, θα δώσουμε απάντηση στο ερώτημά σας.

• Θα ήθελα ένα σχόλιό σας για τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο Τραμπ, αλλά και για τη γενικότερη στάση της Ν.Δ. –από τη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας– στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπως π.χ. στο θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Στην εισαγωγή του τελευταίου μου βιβλίου, «Ο ελληνικός 20ός αιώνας», επικαλούμαι μια φράση του Μαστρογιάνι, από το «Μετέωρο βήμα του πελαργού»: «Μερικές φορές πρέπει να σωπαίνει κανείς, για να μπορέσει να ακούσει τη μουσική πίσω από τον ήχο της βροχής». Με ενόχλησε, ντράπηκα για το θέαμα που είδα στην Ουάσινγκτον. Ωστόσο ας ακούσουμε τη μουσική πίσω από τον θόρυβο. Στις χώρες δημιουργούνται δομές και παραδόσεις πολιτικής, τα λεγόμενα εθνικά δόγματα.

Αυτά δεν τα δημιουργεί μια κυβέρνηση μόνη της, είναι σύνθετες και μακροχρόνιες κατασκευές, γι’ αυτό και είναι ανθεκτικές. Γι’ αυτό και όλες οι κυβερνήσεις λίγο πολύ προσαρμόζονται σε αυτές. Οι τομές, οι ρήξεις σε αυτά τα εθνικά δόγματα είναι πολύ σημαντικές. Οπως η Συμφωνία των Πρεσπών. Γι’ αυτό και αναγκάζεται η Ν.Δ. να την εφαρμόσει. Το επικίνδυνο είναι η πλειοδοσία στα εθνικά θέματα, όπως έγινε με τη Ν.Δ. στο Μακεδονικό. Μας ταλαιπώρησε χρόνια, όταν η μια κυβέρνηση κατηγορεί την άλλη για ενδοτισμό ή κατευνασμό. Τώρα, στα ελληνοτουρκικά, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το αποφεύγει. Αλλά αυτό πρέπει να περάσει στα στελέχη και στους δημοσιογράφους.

Αντί του πολέμου των αγωγών, αντί της λογικής των αξόνων, η Αριστερά πρέπει να προβάλει ένα ρωμαλέο κίνημα ειρήνης. Οχι με γενικεύσεις, αλλά με πρωτοβουλίες. Το προσφυγικό ζήτημα είναι άμεσα συνδεδεμένο και σε προοπτική με αυτό. Πολεμικές κρίσεις σημαίνουν περισσότεροι πρόσφυγες. Χρειάζεται αυτή τη στιγμή μια πανοραμική και διεισδυτική ματιά στον διεθνή ορίζοντα. Οι καιροί αλλάζουν ταχύτατα, η ηγεσία πρέπει να έχει μάτι αετού και ορμή αίλουρου.

• Εχετε γράψει στο παρελθόν πως «η Ιστορία κατασκευάζεται με τις έννοιες και τα διανοητικά εργαλεία που διαθέτει κάθε εποχή. Κατασκευή όμως δεν σημαίνει επινόηση». Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια διαρκής και επίμονη προσπάθεια αναθεώρησης της Ιστορίας, η οποία έχει συγκεκριμένο πολιτικό πρόσημο. Πού θεωρείτε ότι αποσκοπεί αυτή η προσπάθεια;

Η Ιστορία πρέπει συνεχώς να αναθεωρείται. Η πρόοδος των επιστημών βασίζεται στη συνεχή αναθεώρηση των γνώσεων για το αντικείμενό τους. Ετσι και η Ιστορία. Αλλά η Ιστορία δεν είναι χημεία. Κάθε εποχή δημιουργεί καινούργια πολιτικά ερωτήματα και επομένως και νέα ιστορικά ερωτήματα. Ως έναν βαθμό, αυτό είναι θεμιτό, υπάρχουν πολλές ερμηνείες της Ιστορίας, μπορούν να αντληθούν πολλά ηθικά διδάγματα. Οταν όμως καταργείται η ιστορική απόσταση ή οι ερμηνείες συγκρούονται με τα γεγονότα, τότε προκαλούνται πόλεμοι ιστορίας. Δεν είναι κακό. Οι πόλεμοι ιστορίας αναζωογονούν το ενδιαφέρον για την Ιστορία. Καλύτερα ιστορική διαμάχη, παρά ιστορική αδιαφορία.

• Και η επέτειος για τα 200 χρόνια της Επανάστασης;

Είναι μια ευκαιρία για να εξοικειωθεί το ευρύ κοινό αλλά και οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης με τα πορίσματα της ιστορικής επιστήμης. Η επέτειος δεν πρέπει να λάβει αντιτουρκικές διαστάσεις και θα πρέπει να χειραφετηθεί η κοινή γνώμη από τους βολικούς μύθους. Να δούμε τον μεγάλο και βαθύ αντίκτυπο της Ελληνικής Επανάστασης ακόμη και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και σε όλα τα Βαλκάνια. Το 1821 ήταν ένα παγκόσμιο γεγονός και έτσι πρέπει να το καταλάβουμε.

Παγκόσμιο αλλά και πολυεπίπεδο. Η επέτειος των 200 χρόνων είναι πολύ σημαντική για την εθνική ταυτότητα, και ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να τη συζητήσει, δεν πρέπει να υποτιμά το βάρος των ταυτοτικών, ιδεολογικών και πολιτισμικών προβλημάτων στην πολιτική. Θα πρέπει να κάνουμε ένα συνέδριο «Η Αριστερά και το 1821», που θα περιλαμβάνει τις μεταβαλλόμενες απόψεις για την Επανάσταση από τον Γιάνη Κορδάτο έως τον Σπύρο Ασδραχά. Κάποτε η Αριστερά είχε στενή σχέση με την Ελληνική Επανάσταση. Το 1821 ήταν στην ταυτότητά της. Εδώ και δεκαετίες έχει αποκοπεί. Πρέπει να ξαναβρούμε πώς συνδεόμαστε με την εθνική Ιστορία.

• Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σχέση του μέσου Ελληνα με την Ιστορία του; Χωρίς να θέλω να προκαταλάβω την απάντησή σας, πώς μπορεί να εξομαλυνθεί η σχέση του μέσου Ελληνα με την Ιστορία;

Οταν απαλλαγεί από την αυταπάτη ότι ξέρει Ιστορία και αρχίσει να τη διαβάζει με διάθεση να τα ξαναδεί όλα με καινούργια ματιά. Οι ιστορικοί χρειάζεται να εισαγάγουν μια γερή δόση έκπληξης στη σχέση του κοινού με την Ιστορία. Λέγεται ότι η επανάληψη είναι μήτηρ μαθήσεως. Στην Ιστορία, η επανάληψη είναι η μητέρα της πλήξης και η πλήξη είναι μητέρα της άγνοιας.

• Τέλος, τι περιμένετε από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και από την προσπάθεια διεύρυνσης που βρίσκεται σε εξέλιξη;

Να μετασχηματιστεί σε ένα σύγχρονο, μαζικό και σοβαρό κόμμα που θα επεξεργαστεί τα νέα μεγάλα προβλήματα και θα προσφέρει την προοπτική μιας νέας διακυβέρνησης. Ανασυγκρότηση, όχι διεύρυνση. Οταν τα κόμματα δεν αλλάζουν, απομειώνονται και κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε συζητητικές λέσχες ιδεολογικών ανησυχιών. Ετοιμάζω σειρά άρθρων για το ζήτημα αυτό.

Πηγή: